زندگی انسان ابعاد مختلف دارد و هر بعد، ناظر بر یکی از نیازهای اوست. نیازهای مادی، بعد اقتصادی زندگی بشر را شکل میدهد و نیازهای اجتماعی، سیاسی ابعاد اجتماعی و سیاسی را جلوهگر میسازند. هر یک از جنبههای زندگی انسان وسعت و دامنه وسیعی دارد و او ناگزیر است دست به انتخاب بزند و مطابق علایق و نیازهای خود، هدفهای مناسب برگزیند. تعیین هدفهای مطلوب به دقت در تشخیص نیاز بستگی دارد. فردی را در نظر بگیرید که به کسب دانش بیشتر نیاز دارد؛ برای تأمین این نیاز رسیدن به مدارج علمی بالاتر را هدف خود در نظر میگیرد. با اینکه تعیین هدف در این کار اهمیت زیادی دارد، ولی به تنهایی مفید به حال آن فرد نیست و گرهای را نمیگشاید، بلکه باید روشها و وسایل رسیدن به هدف را نیز انتخاب کند تا با به کار بردن دقیق و اصولی آنها، امکان تحقق هدفها فراهم شوند. فردی که در مثال فوق میخواهد به مدارج بالای علمی برسد، لازم است به مطالعه و تحقیق بپردازد و بدین وسیله به هدف نایل شود. البته قبل از اجرا باید نسبت به هدفها و روشهای انتخاب شده اطمینان حاصل کند. به عبارت دیگر باید در وضع مطالعه خود مجددا بیندیشد و با افراد صاحب نظر مشورت کند تا مطمئن شود که انتخابهای او منطقی و عاقلانه است. پس از مطمئن شدن نسبت به صحت هدف، نوبت به اجرای تصمیم گیری میرسد…
این کتاب به دلیل توجه به دو بعد نظری و عملی در بین کارشناسان برنامه ریزی درسی و علاقه مندان به برنامه درسی جایگاه ویژه یافته است. این موقعیت، کتاب این جانب را بر آن داشت که تغییراتی در محتوای آن به وجود آورم. در فرایند برنامه ریزی درسی، گردآوری اطلاعات را نخستین اقدام ذکر کرده بودم، در حالی که با دقت بیشتر به موضوع، دریافتم که گردآوری اطلاعات جزئی از یک کل به نام «نیاز سنجی» است. بنابراین نیازسنجی را به عنوان مرحلهی نخست در نظر گرفتم تا گردآوری اطلاعات در درون آن معنادار شود. همچنین با توجه به تأثیر فلسفۀ تربیتی اسلام در نظام برنامه ریزی درسی، به نظرم رسید جهت دهی ارزشی را قبل از هر اقدام در نظر بگیرم؛ چون به دلیل باور به فلسفهی تربیتی به عنوان یک چتر فکری بر همهی فعالیتهای برنامهی درسی، دلالتهای واضح باید از فلسفۀ تربیتی استنتاج شود و در پرتو آنها فرایند برنامه ریزی مدیریت شود. علاوه بر اینها در قسمتهای گوناگون محتوای کتاب اصلاحاتی انجام شد که خوانندگان محترم ملاحظه خواهند کرد.