خرید کتاب بازگویی مفهومی PMBOK (بر اساس ویرایش ششم) چگونه مفاهیم PMBOK را بهتر درک کنیم؟ اثر سعید یوسفی از نشر آدینه

از طرف مولف کتاب بازگویی مفهومی PMBOK (بر اساس ویرایش ششم) چگونه مفاهیم PMBOK را بهتر درک کنیم؟

در عصر حاضر پروژه ها و به خصوص مگاپروژه ها به صورت روزافزون درحال توسعه و پیاده سازی هستند. افزایش جمعیت، پیشرفت تکنولوژی و نیاز به رفاه بیشتر ازجمله مهم ترین عواملی هستند که میل به تعریف و اجرای پروژه ها را ارتقاء داده و کشورها را در جهت ایجاد پروژه های صنعتی و غیرصنعتی سوق می دهند. بسیاری از کشورها پروژه های متعددی را تعریف و اجرا می کنند اما با شکست مواجه می شوند. منظور از شکست می تواند عدم تکمیل پروژه، تکمیل پروژه فراتر از زمان و بودجه درنظرگرفته شده برای پروژه و هم عدم رضایت ذینفعان از محصول تولیدشده باشد. معضلی که از گذشته گریبانگیر دنیای ساخت وساز بوده است و همچنان نیز مشاهده می شود، افزایش زمان و هزینه اجرای پروژه ها بیش از چندین برابر زمان و هزینه اولیه است؛ به طوری که پروژه را از اهداف خودش دور می کند. لذا رفته رفته علمی تحت عنوان مدیریت پروژه تعریف شد تا به کمک آن بتوان تمام کارهای پروژه را برنامه ریزی، اجرا و کنترل کرد تا پروژه ها با حداقل انحرافات نسبت به مبانی اولیه زمانی، هزینه ای و کیفی تکمیل شوند. به همینمنظور نیز تلاشهای گستردهای از جمله تهیه و تدوین استانداردهای مختلفی از جمله PRINCE2، P2M و ... در جهت رفع مشکلات ذکرشده انجام گردید.

راهنمای PMBOK نیز یکی از بهترین استانداردهایی است که در زمینه مدیریت پروژه منتشر شده است. این کتاب تحت عنوان راهنما معرفی می شود چراکه پیاده سازی آن در پروژه های مختلف متفاوت است. به عبارت دیگر مجموعه ای از راهکارها و ابزاری های مختلف معرفی می شوند تا مدیر پروژه با توجه به پروژه موردنظر بتواند از آن ها استفاده کند. درواقع هنگامی که این راهنما در پروژه و سازمانی خاص با دستورالعملهای مشخص و حتی الزامآور پیاده سازی می شود، می توان از آن تحت عنوان استاندارد نام برد.

علت تالیف اثر

همان طور که می دانید شاید بامطالعه PMBOK نتوان به درک عمیق و نحوه پیاده سازی آن پی برد. این راهنما پر از روابط پیچیده و تکراری است که ممکن است خواننده از این تکرار سیستمی خسته شده و درک کاملی از مطالب پیدا نکند. نکته قابل تأمل این است که اگر PMBOK به زبان فارسی ترجمه گردد به مراتب غیرقابل هضمتر میگردد. چه بسا بسیاری از فراگیران دانشگاهی و غیردانشگاهی به عدم فهم کامل ترجمه لغت به لغت PMBOK اذعان نموده اند. لذا نیاز به یک کتاب جامع با رویکردی مبتنی بر PMBOK و با ویژگی های منحصربه فرد تشریح مبانی و مباحث مطرح شده در آن و مثال های مرتبط با موضوعات مختلف به جهت درک بیشتر مطالب را احساس کردیم و بر خود واجب دانستیم تا به منظور افزایش موفقیت پروژه ها در کشورمان این اثر را تألیف کرده تا بتوانیم خدمتی هرچند ناچیز در عرصه ساخت وساز به کشور عزیزمان ایران کرده باشیم.

ویژگی های کتاب

این کتاب مانند دیگر آثار موجود، ترجمه لغت به لغت PMBOK نیست اما تمامی مفاهیم و تعاریف، ورودی ها، ابزارها و تکنیک ها و خروجی های PMBOK را به صورت کاملا مفهومی و درعین حال ساده در برمی گیرد. هر جا که مفاهیم همچنان ناملموس هستند نیز با ذکر مثال های کاربردی تلاش کردیم تا خواننده بتواند مطلب را به طور کامل درک کند.

همان طور که می دانید فرآیندهای PMBOK دارای یک سری ورودی، ابزار و تکنیک و خروجی هستند. در این کتاب علائمی را برای آنها تعریف کردیم که در جدول مقابل نشان داده شده اند.

ساختار کتاب

در راهنمای PMBOK حوزه های دانشی به این صورت نوشته شده اند که ابتدا به طور مختصر به تعریف حوزه دانشی و فرآیندهای آن پرداخته شده و سپس تمامی ورودی ها، ابزارها و تکنیک ها و خروجی های تمام فرآیندها به صورت کلی در یک جدول نشان داده شده است. پس ازآن به بیان یک سری مفاهیم کلیدی و سفارشات پرداخته شده و سپس به طور مجزا هر فرآیند با ورودی ها، ابزارها و تکنیک ها و خروجی های مربوط به خود بیان شده است که این خود به پیچیده شدن خواندن PMBOK منجر شده است. در فصل 1 این کتاب به بررسی روند تکمیل ویرایش های مختلف PMBOK پرداخته شده و خواننده با روند تکامل تمامی حوزه های دانشی و فرآیندهای آن آشنا میشود. در فصل 2 و 3 به تشریح فصول 1 تا 3 ویرایش ششم PMBOK پرداخته شده و تمامی مفاهیم، حوزه های دانشی و گروه های فرآیندی نیز تعریف شدهاند. از فصل 4 تا فصل 13 نیز دقیقا بر مبنای ویرایش ششم PMBOK حوزه های دانشی به صورت کاملا مفهومی و کاربردی بیان شدهاند؛ اما نکته قابل توجه در مورد این کتاب، نحوه نگارش حوزه های دانشی است که با PMBOK متفاوت است. به طوری که ابتدا به تعریف هر حوزه دانشی پرداخته شده و پس از بیان مفاهیم کلیدی و سفارشات، فرآیندهای مربوط به هر گروه فرآیندی در یک نمودار نشان داده شده است تا مخاطب آگاه شود که هر فرآیند در چه گروه فرآیندی اتفاق می افتد. پس ازآن تمام فرآیندها، نمودارهای جریان داده، ورودی ها، ابزارها و تکنیک ها و خروجی ها به صورت متوالی تعریف و تشریح شده اند.

نکات مهم در مورد کتاب

این کتاب بر اساس ویرایش ششم PMBOK نگاشته شده است. در ویرایش ششم تغییرات اندکی در ساختار و فرآیندهای حوزه های دانشی صورت گرفته است. برخی از مهم ترین این تغییرات عبارت اند از (ولی به این موارد محدود نمی شوند):

· ایجاد اسناد کسب وکار پروژه در قالب مورد کسب وکار و برنامه مدیریت منافع. به این منظور که قبل از شروع پروژه و در تمام طول اجرای پروژه باید منافع پروژه برای سازمان توجیه پذیر باشد.

· فرآیند جدیدی تحت عنوان مدیریت دانش پروژه در حوزه دانشی مدیریت یکپارچگی پروژه ایجادشده است.

· حوزه دانشی مدیریت منابع انسانی به مدیریت منابع تغییر کرده است.

· فرآیند برآورد منابع فعالیت ها از حوزه دانشی مدیریت زمان پروژه به حوزه دانشی مدیریت منابع انتقال یافته است.

· فرآیند تضمین کیفیت در حوزه دانشی مدیریت کیفیت به فرآیند مدیریت کیفیت تغییر کرده است.

· فرآیند جدیدی تحت عنوان انجام پاسخ به ریسک در حوزه دانشی مدیریت ریسک ایجادشده است.

· در حوزه دانشی مدیریت ذینفعان فرآیند مدیریت ذینفعان به مدیریت تعامل ذینفعان تغییریافته است. چراکه ذینفعان را نمی شود مدیریت کرد بلکه می توان روابط و تعاملات بین آن ها را مدیریت کرد.

همچنین در این ویرایش مبانی رویکرد چابک نیز افزوده شده است. علاوه بر اینکه در ابتدای هر حوزه سفارشاتی در مورد رویکرد چابک شده است، یک ضمیمه کامل تحت عنوان راهنمای کاربردی چابک نیز به همراه نسخه اصلی ارائه می گردد.

نحوه خواندن کتاب

راهنمای PMBOK را حداقل به دو روش می توان مطالعه نمود. روش اول به این صورت است که ابتدا تمام راهنما مطالعه می شود و شناخت و درک کاملی از آن به دست می آید و سپس فرآیندهای هر حوزه متناسب با مراحل پروژه درک میگردند. روش دوم برمبنای فازهای پروژه است. به این معنا که فرآیندهای هر حوزه دانشی متناسب با هر فاز به صورت فاز به فاز مطالعه و درک می شوند.

ما پیشنهاد می کنیم همان طور که توضیح داده شد از روش اول برای مطالعه این راهنما استفاده شود؛ یعنی ابتدا هر حوزه دانشی به صورت کامل مطالعه و درک گردد و سپس درک کاملی از فرآیندهای هر حوزه متناسب با مراحل پروژه بهدست آید. حال این حوزههای دانشی در فازهای مختلف پروژه قابلیت پیاده سازی و استفاده را دارند. البته لازم به ذکر است که موسسه PMI معتبرترین روش برای پیادهسازی PMBOK را در فرمها و راهنمای تکمیل این فرمها، تهیه کرده است.

اما نکته مهم دیگر از لحاظ چیدمان و ترتیب بیان حوزههای دانشی در PMBOK این است که جایگاه مناسبی برای حوزه دانشی مدیریت ذینفعان تعریف نشده است. پیشنهاد می شود بعدازاینکه حوزه دانشی مدیریت ارتباطات مطالعه شد سپس به مطالعه حوزه دانشی مدیریت ذینفعان پرداخته شود. چراکه ممکن است تا مدیریت ارتباطات مطالعه نشود نتوان به درک مدیریت ذینفعان رسید. از طرفی جایگاه حوزه دانشی مدیریت ذینفعان پس از حوزه های دانشی مدیریت ریسک و مدیریت تدارکات چندان منطقی نیست.