از این نظر پژوهشها یا بنیادی هستند یا کاربردی. حسن پاشا شریفی و نسترن شریفی، در روشهای تحقیق در علوم رفتاری (۱۳۸۳) اقدامپژوهی را نیز در این طبقهبندی قرار میدهند. زهره سرمد و دیگران در روش تحقیق در علوم رفتاری (۱۳۸۳) تحقیق توسعهای را نیز با پژوهشهای بنیادی و کاربردی در یک طبقه قرار میدهند. هدف پژوهشهای بنیادی یا پژوهشهای پایه، وسعت دامنۀ علم و کمک به استحکام پایههای آن است که به ارضای کنجکاوی پژوهشگر نیز میانجامد و معمولا نتایج کاربردی برای آن مورد نظر نیست؛ گرچه ممکن است بعدها بتوان از آن استفاده علمی هم کرد. یافتههای پژوهشهای بنیادی به صورت اصول و قواعد کلی تنظیم میشوند. در تحقیقات کاربردی، هدف پژوهشگر از انجام پژوهش، دستیابی به اصول و قواعدی است که در عمل و در موقعیتهای واقعی کاربرد دارند و به بهسازی روشهای اجرایی و افزایش و بهبود محصول میانجامد.