در دورانی که جهان علم و دانش در تحولات سریعی به سمت پیشرفت پیوسته حرکت میکند، نیاز به فهم چارچوبها و مبانی فلسفی که پشتوانه این پیشرفتها است، بیش از پیش احساس میشود. «فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی» نوشته محمدتقی ایمان، کتابی است که به شکل جامع و دقیق به این موضوع میپردازد.
تحقیق در علوم انسانی نیازمند فهمی ژرف از مبانی هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی است. فلسفه تحقیق در عین حال که این مبانی را آشکار میسازد، محقق را بر آن داشته تا با برخورد مناسب با موضوعات تحقیقی، به نتایجی دقیق و معتبر دست یابد.
کتاب با تعریف «چیستی تحقیق و معرفت علمی» ورودی قوی به موضوع دارد. تعریف تحقیق و بررسی جوانب مختلف آن، اهمیت فلسفه تحقیق را در چارچوب علوم انسانی مشخص میکند.
در بخش پارادایمهای علم و تحقیقات علمی، به بررسی سه پارادایم اثباتی، تفسیری و انتقادی پرداخته شده است. هر یک از این پارادایم ها، با دیدگاهها و فرضیات خاص خود، رویکرد معینی به تحقیق ارائه میدهند.
رویکردهای تحقیق نیز بخشی دیگر از این کتاب را تشکیل میدهند. در این قسمت به مقایسه رویکردهای مختلف تحقیق و نحوه ترکیب آنها در یک رویکرد ترکیبی پرداخته شده است. این ترکیب از رویکردها، پیچیدگیها و جنبههای متعدد تحقیق را در نظر میگیرد و راههای جدیدی برای پیشبرد تحقیق را معرفی میکند.
یکی از نکات برجسته این کتاب، بررسی روششناسی علم و فلسفه اسلامی است. در فصل پایانی، نویسنده به ارزیابی نقادانه فلسفه تحقیق در اسلام میپردازد و یک مدل پیشنهادی در این زمینه ارائه میدهد.
در نهایت، منابع و مآخذ کتاب نیز نشان دهنده جامع بودن و تحقیقی دقیق در تهیهی این اثر است.
«فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی» نه تنها یک منبع غنی برای دانشجویان و محققان است، بلکه برای هر کسی که به دنبال فهم بهتری از جهان پیرامون خود است، میتواند راهنمایی با ارزشی باشد.