با اینکه بارها نام مشاوره را شنیده اید، اما مفهوم واقعی آن هنوز هم در هالهای از ابهام قرار دارد. غالبا ممکن است تصور کنید که کسانی به حرفه مشاوره میپردازند که شرایط یا موقعیتی متفاوت از سایرین دارند، اما باید یادآور شد که گرچه مشاوره به شمار بسیاری از انسانها یاری میرساند، اما آنچه تحت عنوان مشاوره صورت میگیرد چندان هم مرموز و عجیب و غریب نیست. البته این به آن معنا نیست که هر کسی میتواند کار مشاوره را انجام دهد، بلکه مقصود این است که در مواقع بسیاری بدون اینکه متوجه باشید به دیگران مشاوره داده اید.
ما با دوستان خانواده و همکاران خویش صحبت و به آنها کمک میکنیم تا مشکلات خویش را حل کنند؛ دیگران از ما توصیه میخواهند و ما سعی میکنیم که به بهترین شکل به آنها خدمت کنیم؛ ممکن است خیلی از صحبتهای ما از غنا و عمق لازم هم برخوردار نباشد، یا حتی خودمان هم ندانیم که آیا راهنمایی م ا صحیح بوده یا نه. بنابراین، برای برطرف کردن هر شبههای که افراد دربارۀ مشاوره دارند، باید نخست بکوشیم که تعریف دقیقی از مشاوره ارائه دهیم. از همین رو پرسش اساسی که در اینجا مطرح میشود این است که مشاوره چیست؟
در عصر معاصر، نیاز به مشاوره و روان درمانی رو به افزایش است. با افزایش استرسها و فشارهای زندگی، افراد به دنبال راههای مقابله با مشکلات و یافتن حل و فصل بهتر برای مشکلات روانی و اجتماعی خود هستند. در این زمینه، مشاوران و روان درمانگران نقش بسزایی در کمک به افراد به منظور تحقق اهداف زندگیشان دارند.
مهارت ها، ابزارهای اساسی مشاوران محسوب میشوند. یک مشاور موفق، تنها با داشتن دانش تئوریک نمیتواند به افراد کمک کند؛ بلکه باید مهارتهای عملی خود را نیز پیشرفت دهد. این مهارتها از نقطه شروع یعنی برقراری ارتباط اولیه با مشاوره جو تا مراحل پیشرفته و تخصصی مشاوره، همگی دارای اهمیت هستند.
کتاب «مهارتهای پایه و پیشرفته در مشاوره و روان درمانی (کارورزی و تمرین عملی)» نوشته سیمین حسینیان و آناهیتا خدابخشی کولایی، یک منبع جامع و کاربردی برای آن دسته از افراد است که میخواهند در حوزه مشاوره پیشرفت کنند. این کتاب در شش بخش مختلف، از مقدمات تا موارد پیشرفته، مهارتهای لازم برای مشاوره را پوشش میدهد.
بخش اول کتاب به معرفی مفهوم مشاوره و اهمیت آن در یاریرسانی به انسانها میپردازد. غالبا افراد تصویر نادرستی از مشاوره دارند، این بخش با توضیح دقیق و شفاف از مشاوره، این تصویر را اصلاح میکند.
بخش دوم به مهارتهای پایه میپردازد. این مهارتها از جمله مهارتهای توجه و مشاهده، ارتباط غیرکلامی، گوش دادن و پاسخ دهی است. این مهارتها پایه و اساس موفقیت در مشاوره محسوب میشوند.
بخش سوم به مهارتهای پیشرفته مانند شخصی سازی، مواجهه، تاکید کردن، روشنسازی و اثرگذاری میپردازد. این مهارتها باعث میشوند مشاورهگر به صورت افعالی و موثر با مشاوره جو ارتباط برقرار کند.
در بخش چهارم، آموزش مهارتها به دانشجویان و مشاوران تازه کار آموزش داده میشود. این بخش به شکل کاربردی و عملی است و برای آموزش مهارتهای عملی بسیار مفید است.
بخش پنجم و ششم کتاب به مسائل فرهنگی و اخلاقی در مشاوره پرداخته و راههای مقابله با این چالشها را نشان میدهد. در زمانی که جوامع چند فرهنگی شده اند، توانایی درک و ارتباط با افراد از زمینههای مختلف فرهنگی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
در نهایت، کتاب با بیست و دو تمرین کاربردی برای خودآگاهی و ورود به دنیای مشاوره به پایان میرسد. این تمرینها به مشاوره جویان کمک میکند تا بتوانند مهارتهای خود را در زمینه مشاوره ارتقا دهند.
این کتاب نه تنها به عنوان یک منبع آموزشی برای دانشجویان و مشاوران تازه کار، بلکه به عنوان یک منبع مرجع برای تمام کسانی که میخواهند در حوزه مشاوره پیشرفت کنند، میتواند مورد استفاده قرار گیرد.