کتاب کاربرد توجه آگاهی در درمان افسردگی: خود را از غمگینی مزمن برهانید

توجه آگاهی یا «Mindfulness»، مفهومی است که در زمینه‌های مختلفی چون مراقبه، روان‌شناسی و درمان‌های شناختی مطرح می‌شود. در اصول اولیه، این مفهوم از سنت‌های بودایی نشأت گرفته است، اما در دهه‌های اخیر به طور گسترده‌ای در غرب تحت توجه قرار گرفته و در بسیاری از روش‌های درمانی به کار برده می‌شود. 

توجه آگاهی به معنای وجود در لحظه حال، به طور کامل و بدون قضاوت است. یعنی توانایی آگاه بودن از تجربیات لحظه‌ای خود - از جمله افکار، احساسات، و تجربیات حسی - بدون تلاش برای تغییر، تفسیر یا قضاوت آن ها. 

ویژگی‌های اصلی توجه آگاهی عبارت‌اند از: 

1. آگاهی: توجه به تجربیات لحظه‌ای و وضعیت‌های موجود بدون پرده‌های تفکر. 

2. قضاوت نکردن: مواجهه با هر تجربه به طور بی‌پرده و بدون قضاوت یا برچسب زدن به خوب یا بد. 

3. پذیرش: پذیرش واقعیت آنچه در حال وقوع است، بدون تلاش برای تغییر یا مقاومت در برابر آن. 

4. حضور در لحظه: بودن در «حال حاضر» به جای گرفتار شدن در گذشته یا نگرانی از آینده. 

5. رهایی از واکنش‌های خودکار: آگاهی از واکنش‌های ذهنی و عاطفی خود به جای پاسخ دادن به آن‌ها به صورت خودکار. 

از منظر درمانی، توجه آگاهی به عنوان یک ابزار مفید در مقابله با افسردگی، اضطراب، استرس و بسیاری دیگر از مشکلات روانی و روان پزشکی معرفی شده است. شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی (MBCT) یکی از روش‌هایی است که ترکیبی از تکنیک‌های شناختی و توجه آگاهی دارد و برای جلوگیری از عود افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

افسردگی یکی از چالش‌های روانی است که می‌تواند زندگی فرد را به طرز عمده‌ای تحت تأثیر قرار دهد. در راستای مقابله با این وضعیت، متخصصان مختلف رویکردها و راه حل‌هایی را پیشنهاد داده اند. یکی از این رویکردها که اخیرا مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از «توجه آگاهی» یا «Mindfulness» است. در این متن، به بررسی کتاب «کاربرد توجه آگاهی در درمان افسردگی» می‌پردازیم. 

این کتاب، نوشته چهار متخصص برجسته در زمینه روان‌شناسی و مراقبه است و به آموزش فنون و تمرین‌هایی می‌پردازد که به افراد کمک می‌کند تا از غمگینی‌های مزمن خود رهایی یابند. با استفاده از روش‌ها و تمرین‌های ارائه شده در این کتاب، خواننده می‌تواند با عادت‌های ذهنی‌اش که منجر به افسردگی می‌شوند، مقابله کند. 

کتاب در ۴ بخش و ۱۱ فصل تنظیم شده است. در سه بخش اول، به تمرین‌ها و فنون مراقبه و توجه آگاهی پرداخته شده و در بخش چهارم، یک برنامه ۸ هفته‌ای به نام «شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی» یا MBCT معرفی شده است. این برنامه یکی از جدیدترین و موثرترین روش‌های درمانی است که از نظر بالینی نتایج قابل توجهی داشته است. 

بر اساس آمار و تحقیقات، این برنامه می‌تواند در کاهش خطر عود افسردگی، به ویژه در افرادی که سابقه دوره‌های متعدد افسردگی دارند، موثر باشد. علاوه بر این، تمرین‌ها و فنونی که در این کتاب ارائه شده، به افراد کمک می‌کند تا با تفکرات و احساسات منفی‌شان به شکل متفاوتی برخورد کنند و نگرش جدیدی نسبت به آن‌ها پیدا کنند. 

نویسندگان کتاب تأکید دارند که افراد نیازی به انجام فوری و پیاپی تمام برنامه‌ها ندارند، اما اجرای آن‌ها در زمان مناسب می‌تواند نتایج قابل توجهی داشته باشد. حتی اگر فرد افسرده نباشد، می‌تواند از این فنون بهره برداری کند و به شکل مثبت‌تری با ذهن خود ارتباط برقرار کند. 

«کاربرد توجه آگاهی در درمان افسردگی» یک راهنمای جامع و عملی است که به افراد کمک می‌کند تا با استفاده از توجه آگاهی، زندگی بهتر و خوشحال‌تری داشته باشند.

• روانشناسی تصویر ذهنی: سایکوسیبرنتیک، علم کنترل ذهن ~ماکسول مالتز، مهدی قراچه داغی (مترجم)
• غلبه بر کمال خواهی: راهنمای خودیاری با استفاده از تکنیک های شناختی - رفتاری ~سارا اگان، رز شافران، تریسی وید، سارا کمال (مترجم)، فروغ ادریسی (مترجم)، بهروز بیرشک (مقدمه)
• شناخت درمانی: مبانی و فراتر از آن ~جودیت بک، لادن فتی (مترجم)، فرهاد فریدحسینی (مترجم)، آرون تی. بک(مقدمه)
• راه و رسم درمانگری در نظریه شناختی رفتاری ~لادن فتی، فرشته موتابی (مترجم)
• شادمانی درونی: روانشناسی مثبت گرا در خدمت خشنودی پایدار ~مارتین ای.پی. سلیگمن، مصطفی تبریزی (مترجم)، رامین کریمی (مترجم)، علی نیلوفری (مترجم)، داریوش سازمند (ویراستار)
• موارد بیشتر (1961)

• درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی برای افسردگی ~زیندل وی. سگال، ج.مارک جی ویلیامز، جان دی. تیزدیل، سمانه اوتادی (مترجم)، زینب السادات آصف آگاه (مترجم)

• کتاب کار توجه آگاهی برنامه 8 هفته ای برای رهایی از افسردگی و آشفتگی هیجانی ~زیندل سگال، جان تیزدل، مارک ویلیامز، انوشه امین زاده (مترجم)

• درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی برای افسردگی ~زیندل وی. سگال، ج.مارک جی ویلیامز، جان دی. تیزدیل، سمانه اوتادی (مترجم)، زینب السادات آصف آگاه (مترجم)

• ذهن آگاهی: برای آغازگران راهی برای بهسازی لحظه حال و تمام زندگی ~جان کابات-زین، غزال گلشنی (مترجم)، پیمان رحیمی نژاد (مترجم)، فاطمه سلیمی علویجه (ویراستار)، ندا تک سایه (ویراستار)، مسعود عارف نظری(مقدمه)
• بگذار همه چیز، آموزگارت باشد ~جان کابات-زین، سحر طاهباز (مترجم)، امیرحسین ایمانی (مترجم)، ماندانا محمودی(گرافیست)