دستگاه گلژی در ارتباط با شبکه اندوپلاسمی عمل میکند. دستگاه گلژی دارای غشایی شبیه به غشای شبکه اندوپلاسمی غیر دانه دار است و در سلولهای ترشحی نقش برجستهای دارد. مکان قرار گیری دستگاه گلژی در سمتی از سلول است که مواد ترشحی به بیرون ریخته میشوند وزیکولهای انتقالی کوچک که وزیکولهای ER نیز گفته میشوند به طور پیوسته از ER جوانه میزنند و سپس به دستگاه گلژی میپیوندند. بدین ترتیب موادی که در وزیکولهای ER به دام انداخته شدهاند از ER به دستگاه گلژی منتقل میشوند. سپس مواد در دستگاه گلژی پردازش میشوند تا لیزوزومها وزیکولهای ترشحی و دیگر اجزای سیتوپلاسمی را بسازند. لیزوزومها سیستم هضمی درون سلولی هستند. لیزوزومها که در تعداد زیاد در بسیاری از سلولها یافت میشوند، وزیکولهای کروی کوچکی هستند که به وسیله یک غشا احاطه شدهاند و حاوی آنزیمهای هضمی میباشند؛ این آنزیمها به لیزوزوم اجازه میدهند که ساختمان مواد داخل سلولی به خصوص ساختارهای سلولی آسیب دیده تکههای مواد غذایی که وارد سلول شدهاند و مواد ناخواستهای مثل باکتری را در هم بشکند. غشای احاطه کننده لیزوزوم معمولا از تماس آنزیمهای محصور شده در لیزوزوم با مواد دیگر در سلول جلوگیری میکند و بنابراین از عمل هضمی آنها جلوگیری مینماید. هنگامی که این غشاها دچار آسیب شوند، آنزیمها رهایش یافته و مواد آلی را به اجزاء بسیار قابل انتشار مثل اسیدهای آمینه و گلوکز تجزیه میکنند. میتوکندری آزاد کننده انرژی در سلول است. میتوکندریها نیروگاههای سلول هستند که انرژی کافی برای واکنشهای شیمیایی سلول را تامین میکنند. این انرژی عمدتا به وسیله واکنش شیمیایی اکسیژن با سه دسته از مواد غذایی تأمین میگردد. گلوکزی که از تجزیه کربوهیدراتها فراهم میگردد، اسیدهای چرب که از چربیها مشتق میشود و اسیدهای آمینه که ناشی از تجزیه پروتئینها است. بعد از ورود مواد غذایی به سلول به مولکولهای کوچکتری شکسته میشوند که در ابتدا وارد میتوکندری شده و در آنجا آنزیمهای دیگری دی اکسید کربن و یونهای هیدروژن را در فرآیندی به نام چرخه اسید سیتریک حذف میکنند.
«خلاصه فیزیولوژی پزشکی گایتون و هال» ویرایش چهاردهم ۲۰۲۱، نوشته جان ادوارد هال با مترجمان معصومه گلستان جهرمی و پروین بابایی، ابزاری حیاتی و مرجعی برای دانشجویان علوم پزشکی است. فیزیولوژی انسانی، علمی است که پایه رشتههای علمی و پزشکی بالینی را با هم پیوند میزند. این علم بزرگ و جامع، به مطالعه سلول ها، ملکولها و سیستمهای اعضای بدن اختصاص دارد که به تعاملات میان آنها و تاثیر آنها بر ویژگیهای فیزیولوژیکی کلی بدن پرداخته است.
با توجه به حجم زیاد و پیچیدگی مطالب مرتبط با فیزیولوژی، نیازمند منابعی هستیم که موارد اصلی و مهم این علم را به شکل فشرده و قابل فهم ارائه دهند. این دقیقا همان چیزی است که این خلاصه کتاب به ما ارائه میدهد.
این کتاب، به عنوان همراه ویرایش چهاردهم کتاب اصلی فیزیولوژی پزشکی گایتون و هال طراحی شده است. هرچند نمیتوان از آن به جای نسخه کامل استفاده کرد، اما این خلاصه به تسلط سریع بر اصول پایه فیزیولوژی کمک میکند.
مباحث مختلفی که در این خلاصه مورد بررسی قرار گرفته اند، از فیزیولوژی سلولی و عمومی شروع شده و به موضوعات متنوعی همچون فیزیولوژی قلب، گردش خون، کلیه ها، تنفس، دستگاه عصبی و گوارش میپردازد. همچنین مطالبی در مورد متابولیسم، تولید مثل و فیزیولوژی ورزشی نیز پوشش داده شده است.
«خلاصه فیزیولوژی پزشکی گایتون و هال» نه تنها برای دانشجویان علوم پزشکی بلکه برای تمام افرادی که به دنبال درک بهتری از فیزیولوژی انسانی هستند، یک منبع قابل اعتماد و مفید است.