مؤلف هدف از نگارش این کتاب را وارد کردن دانشجویان به عرصه عملی ترجمه متون عربی بیان می کند. وی در طرح نامه تدوین این کتاب، با هدف ساماندهی به برداشتی درست از ترجمه در ذهن نوآموزان، در سه درس نخست کتاب به بیان کلیاتی درباره ترجمه و برخی مسائل نظری آن پرداخته و سپس در درس های چهارم تا ششم، درباره چگونگی معادل یابی تک واژه ها و انواع ترکیب ها سخن گفته است. در ادامه، در درس های هفتم تا دهم به ترجمه جمله های اسمیه و فعلیه می پردازد و سپس از روش برگردان انواع جمله از نظر زمان بحث می کند. در درس های یازدهم و دوازدهم نیز روش ترجمه برخی از مفاهیم فعلی عربی را نشان داده و در پایان، در درس های سیزدهم تا پانزدهم به معرفی ساختارهای خاص عربی و نحوه برگردان فارسی آن ها می پردازد. از درس چهارم به بعد، در پایان هر درس، قطعه ای از متون کهن یا معاصر به همراه توضیح نکته های ترجمه ای آورده شده است تا فضای کلاس ترجمه در عمل بازسازی شود و دانشجویان از نزدیک با شیوه برگردان متون جدید آشنا شوند.
گروهی از واژه شناسان عربی، ترجمه را از ریشۀ ر ج م و به معنای سخن گفتن از روی حدس و گمان دانسته اند. بر این اساس «ترجمه» را باید ثلاثی مزید و از مصدر باب تفعیل دانست. جوهری، آن را ذیل ریشۀ ر ج م ذکر کرده و (تَرْجَمَ کلامَهُ) را به معنای تفسیر کردن سخن به زبانی دیگر دانسته است. او می نویسد: «تَرجَمان» از همین ریشه و جمع آن «تراجم» است. طریحی، ابن اثیر و ابن منظور آن را ذیل ریشۀ «ترجم» آورده اند و آن را به معنای نقل سخن از زبانی به زبان دیگر دانسته اند. طریحی و ابن منظور «ترجَمان، تُرجُمان و تَرجُمان» را به معنای مفسر و ناقل مطالب به زبان دیگر قلمداد کرده اند.
طریحی افزون بر این تَرْجَمَ فُلانٌ کَلامَهُ را به معنای تبیین و روشن کردن سخن آورده و تَرْجَمَ کَلامَ غَیرِهِ را به معنای برگردان کردن کلام دیگری به زبانی غیر از زبان او دانسته و اسم فاعل آن را ترجمان برشمرده است.
مقدمه ویراست دوم
مقدمه چاپ اول
درس اول: کلیات (۱): ترجمه چیست؟
درس دوم: کلیات (۲): شرایط مترجم و مراحل ترجمه
درس سوم: کلیات (۳): امانت در ترجمه و انواع ترجمه
درس چهارم: ترجمه مفردات و ترکیبها (۱): ترجمه مفردات
درس پنجم: ترجمه مفردات و ترکیبها (۲): ترکیبهای وصفی
درس ششم: ترجمه مفردات و ترکیبها (۳): ترکیبهای اضافی
درس هفتم: ترجمه جملهها (۱): جملههای اسمیه و فعلیه
درس هشتم: ترجمه جملهها (۲): انواع جمله از نظر زمان (۱)
درس نهم: ترجمه جملهها (۳): انواع جمله از نظر زمان (۲)
درس دهم: ترجمه جملهها (۴): انواع جمله از نظر زمان (۳)
درس یازدهم: ترجمه افعال خاص در زبان عربی (۱): معادلهای افعال «داشتن» و…
درس دوازدهم: ترجمه افعال خاص در زبان عربی (۲): معادلهای افعال…
درس سیزدهم: ترجمه ساختارهای خاص در زبان عربی (۱): «هنوز» و…
درس چهاردهم: ترجمه ساختارهای خاص در زبان عربی (۲): «به محض…
درس پانزدهم: ترجمه ساختارهای خاص در زبان عربی (۳): «دیگر» و…
پیوستها
فهرست منابع
فهرست تفصیلی مطالب
نمایه موضوعی