معلولیت را به شکل های مختلف تعریف کرده اند، از جمله آن که معلولیت عبارت است از ناتوانی در انجام تمام یا قسمتی از ضروریات عادی زندگی فردی یا اجتماعی، به علت وجود یک نقص مادرزادی یا عارضی در قوای جسمانی و روانی، اختلال یا کاهش فعالیت های شخصی مورد نیاز برای ادامه یک زندگی پرثمر در زمینه های خودکفایی روابط اجتماعی و فعالیت های شغلی و حرفه ای که با توجه به سن، جنس و نقش های اجتماعی و در مقایسه با همگنان از فرد انتظار انجام آنها می رود. این قبیل اختلالات و کاستی ها نه تنها ناشی از ضایعات و بیماری های جسمی و روانی هستند، بلکه در اثر عدم قابلیت تطبیق و سازگاری فرد با زندگی مفید نیز می توانند به وجود بیایند.
معلول به فردی اطلاق می شود که براثر ضایعه جسمی و یا روانی و یا ضایعه ای توأم (ناشی از توارث، بیماری جنگ و حادثه) اختلالی قابل توجه و مستمر در سلامت و کارآیی عمومی بدن و یا در شئون اجتماعی و حرفه ای او به وجود آید یا به گونه ای که اختلال مذکور از استقلال وی در زمینه های شخصی و اجتماعی و اقتصادی می کاهد. معلول یعنی هر شخصی که در اثر نقص مادرزادی یا سایر ناهنجاری جسمی، ذهنی و حسی از انجام یک یا چند فعالیت اساسی در زندگی روزمره ناتوان باشد.
به یک تعبیر می توان معلولیت (در انسان) را به پدیده ای اطلاق نمود که موجب خارج شدن فرد مبتلا به آن از حدی از قابلیت های انسانی می گردد که قادر نیست همانند اکثریت انسان ها زندگی نموده و از امکانات زیستی اجتماعی مورد نیاز خود مشابه سایر انسان ها بهره مند گردد. عامل بروز این پدیده در قدم اول نقصی است که به هر علتی در فرد به وجود می آید، به نحوی که نقص مذکور موجب حد قابل توجهی از ناتوانی او نسبت به همگنان خود می گردد.