فرهنگ هر جامعه به صورت مکتوب و غیرمکتوب نظام نمادین آن را در سطح کلان تشکیل می دهد و تولید و بازتولید آن عمدتا در پهنه تعاملات اجتماعی صورت می گیرد. اما بازتاب آن را، کم وبیش و با احتیاط، می توان در مخرج مشترک شخصیت های اعضای جامعه ردیابی کرد. کتاب حاضر نتیجه کوشش اولیه ای است برای شناخت نسبی «منش» و شخصیت ایرانی. سه مجموعه داده شواهد تجربی این پژوهش را تشکیل می دهند. یکی منابع ثالث است، شامل روایات مکتوب غربی، عربی و ایرانی در مورد «منش ایرانی»؛ دیگری منابع ثانویه، یعنی پژوهش های درخوری است که دیگران در این مورد انجام داده اند؛ مجموعه اصلی، منابع اولیه ای است که از طریق پیمایش ۲۰۲۱ نفر ساکنان هفده سال به بالای شهرهای استهبان، تبریز، تهران، کرمان و مشهد جمع آوری شده است. پیمایش اجتماعی مزبور بر مبنای مفهوم چهاربعدی از انسان، یعنی انسان اقتصادی، سیاستی، شناختی و اجتماعی انجام یافت.