فصول پنج گانۀ کتاب، معماری ایرانی را از جهات مختلف بررسی کرده است. این معماری با گونه گونی بسیار از شهر، خانه، کاخ، باغ، مسجد، مدرسه، حمام، بازار، کاروانسرا و… همگی تعلق به یک چارچوب فکری داشته که این کتاب سعی دارد پنجرهای رو به آن بگشاید. آنگاه تا حدودی روشن میشود که چگونه در آن زمانها برای انسان و زندگی او ظرفهایی کارآمد و زیبا ساخته اند. در فصل اول به ویژگیهای اخلاقی، اعتقادی معمار سنتی و به دستاورد وی جهت عبرت آموزی پرداخته شده است.
در فصل دوم شهر به عنوان گستردهترین عمل معماری و خانه به عنوان مأمن اصلی انسان در این گستره مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه کاخها و باغها به عنوان نوع خاصی از زندگی خصوصی معرفی گردیده اند.
در خاتمه فصل، به سه نوع بنای بومی نواحی مرکزی ایران که شاید بتوان آنها را پیش درآمد آثار باشکوه معماری در بیشتر زمینهها دانست پرداخته شده است.
در فصل سوم به وجه اعتقادی معماری از اولین نمونههای پیش از اسلام تا معماری مساجد و مراکز مذهبی توجه شده است. در ادامه مدارس و مقابر به عنوان جلوهای از این وجه اعتقادی معرفی میشوند. در خاتمه معماری کلیسا به عنوان مکان اعتقادی بزرگترین اقلیت مذهبی کشور آورده شده است.
در فصل چهارم، به معرفی و بیان چگونگی ارتباط بناهای تجاری و خدماتی پرداخته میشود. در این فصل معماری بازار، کاروانسرا، حمام و پل معرفی میگردند.
در فصل پنجم و پایانی کتاب، به ویژگیهای تزیین و نقش در معماری توجه میشود. از آنجا که تزیینات معماری به عنوان عنصری محتوایی و نه صرفا ظاهری در معماری مطرح بوده اند، در این راستا به اصول کلی عناصر و روشهای اجرایی آنها در معماری پرداخته میشود. تاریخ معماری ایران بیان معماری مردم این سرزمین میباشد. از شهر گرفته تا واحدهای خانوادگی، از حاکم و جنگاور گرفته تا عالم و معلم، از بازرگان و سیاح گرفته تا معمار و حرفه مند، معتقد و با اخلاق؛ این کتاب حدیث مختصری از این مردم و معماری آنان است.