عملیات بانکی از قدیم ترین عملیات تجارتی به شمار می رود؛ تجارت پول همواره در کنار تجارت کالا رواج داشته است. به موجب قسمت اخیر بند ۷ ماده ۲ قانون تجارت هر قسم عملیات بانکی عمل تجارتی تلقی می شود. عملیات بانکی نه در قانون تجارت و نه در قوانین دیگر تعریف نشده بود و فقط در قانون پولی و بانکی پیش بینی شده بود که تشخیص عملیات بانکی با شورای پول و اعتبار می باشد (بند ب ماده ۱۳۰)
قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب (۱۳۶۲/۶/۸) اخذ بهره ناشی از عملیات بانکی را ممنوع اعلام کرده است. ماده (۲۱). از مقررات این قانون می شد عمده عملیات بانکی را احصا کرد: «افتتاح انواع حساب های قرض الحسنه جاری و پس انداز و سپرده های سرمایه گذاری مدت دار و اعطای وام و اعتبار بدون ربا» (بندهای ۸ و ۹ ماده ۲)؛ «قبول و نگهداری امانات طلا و نقره و اشیاء گرانبها و اوراق بهادار و اسناد رسمی از اشخاص حقیقی و حقوقی و اجاره صندوق امانات و صدور و تأیید و قبول ضمانت نامه ارزی و ریالی جهت مشتریان» (بندهای ۱۴ و ۱۵ ماده مذکور).
قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی مصوب ۱۳۸۳/۱۰/۲۲ در ماده ۱ خود عملیات بانکی را با تعریف دقیق تری بیان کرده است: «عملیات بانکی در این قانون به امر واسطه گری بین عرضه کنندگان و متقاضیان وجوه و اعتبار به صورت دریافت انواع وجوه سپرده ودیعه و موارد مشابه تحت هر عنوان و اعطای وام اعتبار و سایر تسهیلات و صدور کارت های الکترونیکی پرداخت و کارت های اعتباری اطلاق می شود».