کتاب آمار در علم سنجی و علم اطلاعات و دانش شناسی

علم اطلاعات و دانش شناسی با پدیده اطلاعات، رفتار اطلاعاتی، ذخیره و بازیابی و جریان حاکم بر آن ها سر و کار دارد. تحلیل و پردازش این اطلاعات نیازمند استفاده از روش های آماری است که بخش اعظم آن ها در قالب تحلیل شاخص های علم سنجی است؛ لذا ضرورت دارد دانشجویان و محققان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به تبحر کافی در کاربرد روش های آماری دست یابند. 

در روش های نمونه گیری تصادفی ساده، سیستماتیک و طبقه بندی، نمونه از جامعه آماری مورد بررسی انتخاب می شود اما گاهی اوقات انتخاب نمونه به صورت مستقیم از اعضای جامعه ممکن نیست، یا به عبارت دیگر، اطلاعات کافی از جامعه آماری در دست نیست. برای مثال اگر پژوهش گر بخواهد متوسط بهره هوشی دانش آموزان دوره راهنمایی را به دست آورد یا برآورد کند، چون فهرست کاملی در دسترس نیست، نمی توان براساس روش های تصادفی ذکر شده نمونه مناسبی انتخاب کرد. در چنین وضعیتی، از نمونه گیری تصادفی خوشه ای استفاده می شود. برای استفاده از این روش، جامعه آماری را به چند خوشه (مثلا K) تقسیم می کنند و از بین این خوشه ها، با توجه به دقت بررسی، هزینه نمونه گیری و عوامل دیگر، چند خوشه را به تصادف انتخاب و خوشه های انتخابی را سرشماری می کنند و نتایج به دست آمده را به جامعه آماری تعمیم می دهند. این روش را نمونه گیری خوشه ای یک مرحله ای می نامند. اگر از هر یک از خوشه های انتخاب شده نمونه گیری شود، در آن صورت نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انجام شده است.

به عنوان مثال اگر بخواهیم در مورد مقاله های منتشر شده در مجلات حوزۀ علوم انسانی بررسی ای انجام دهیم، به دلیل عدم دسترسی مستقیم به تمام مقاله ها، ابتدا چند مجله مطرح علوم انسانی را انتخاب می کنیم. در اینجا هر مجله به عنوان یک خوشه در نظر گرفته می شود. در مرحله بعد، از بین شماره های مختلف مجلات، چند شماره را به طور تصادفی انتخاب می کنیم. به این ترتیب از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای استفاده کرده ایم.

• آمار توصیفی در علوم رفتاری ~حیدرعلی هومن
• آمار و روش های کمی در کتابداری و اطلاع رسانی ~علیرضا هویدا
• آمار توصیفی ~کامبیز هژبرکیانی، سروناز هژبرکیانی
• آمار استنباطی ~کامبیز هژبرکیانی، سروناز هژبرکیانی
• آمار توصیفی ~هومن نامور، امیرحسین محمدداودی، فاطمه سلیمی علویجه (ویراستار)
• موارد بیشتر (327)

• آمار در کتابداری و اطلاع رسانی (کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی) ~پرویز نصیری، ثریا ضیائی
• خواستگاری در یک بعدازظهر: مجموعه داستان کوتاه ~پرویز نصیری
• هدف متحرک ~راس مک دونالد، پرویز نصیری (مترجم)
• واپسین نگاه ~راس مک دونالد، پرویز نصیری (مترجم)
• مرده ها حرف نمی زنند ~جیمزهادلی چیس، پرویز نصیری (مترجم)