کتاب خوراک و تاریخ

واژه ی Evolution در زبان های اروپایی و در زیست شناسی به معنای دگرگونی تدریجیِ بدون قصد و هدفِ جانوران است در درازنای میلیون ها سال و در نتیجه پیدایش گونه های جانوری جدید. این مفهوم در سده ی نوزدهم و در کتاب خاستگاه گونه ها به کار گرفته شد و دریچه ی یکسره نویی در شناخت انسان از خود و طبیعت در برابر انسان گشود. ولی این مفهوم که در شصت هفتاد سال گذشته به ایران رسید، به دلیل هایی که جای شرح شان در این یادداشت نیست، به غلط تکامل ترجمه شد که نقض غرض و درست خلافِ ایده ی نویسنده ی کتاب پیش گفته است. این معادل سبب کژفهمی های جدّی شده است، زیرا با رو به کمال رفتن و تکامل یافتن یکسره بیگانه است. در تلاش برای یافتن معادلی درخورِ این مفهوم، از جمله فرهنگستان ایران واژه ی فرگشت را پیشنهاد کرده است، که گرچه به معنای اصلی نزدیک است، ولی از بار معنایی فرا رفتن خالی نیست که بنابراین از معنای راستین این واژه دور می شود. پس به ناچار در ترجمه ی کتابِ در دست من خود واژه را وام ستانده و با خوانش فرانسوی اش اِوُلوسیون به کارش برده ام.

واژه ی دیگر Mutation است که به معنای دگرگونی ژنتیکی و کروموزومی ست. برای پرهیز از هر گونه کژی و کاستی مفهومی، خودِ واژه را با خوانش فرانسوی اش موتاسیون سرراست به کار برده ام.واژه ی Ape نیز در آنتروپولوژی برای نامیدنِ نُخستی های بزرگِ بی دُم، شمپانزه و بونوبو و گوریل و اورانگوتان به کار می رود. واژه ی فارسی گپی را از لغت نامه ی دهخدا و فرهنگ معین جُسته ام و برابری فارسی درخور این نام یافته و در ترجمه ی این کتاب به کارش برده ام.

• بگذار آشغال بخورند!: چگونه سرمایه داری گرسنگی و چاقی می آفریند ~رابرت آلبریتون، کیانوش یاسایی (مترجم)
• اقتصاد خوردنی: جهان به روایت یک اقتصاددان شکمو ~ها-جون چانگ، محسن محمدی ایوانکی (مترجم)، زهرا عبدالمحمدی (ویراستار)
• تکامل گیاهان زراعی: نگاهی تاریخی به اهلی سازی گیاهان توسط بشر ~جک هارلان، محمد خواجه حسینی (مترجم)، فرنوش فلاح پور (مترجم)
• زراعت تکمیلی ~ناصر مجنون حسینی، احمد نوش کام
• از خوراک و اجسام تا فرهنگ ~سمیه جهانی، علیرضا زمانی(گرافیست)
• موارد بیشتر (8)