در بررسی آثار هنرمندِ گران سنگی مانند داستایفسکی معمولاً به سراغ آثار بزرگ او می روند، اما در آثار کوتاه او می بینیم که تمامی جهان داستایفسکی با وضوحی خیره کننده و درخششی گوهرآسا بازتاب می یابد. داستان های مجموعه ی رؤیای آدم مضحک به دوره های مختلفی از فعالیت ادبی نویسنده تعلق دارند. داستان های آقای پروخارچین و پولزونکوف تلاش نویسنده را برای ایجاز در بیان نشان می دهد. در "دزد شرافتمند" برای نخستین بار با ایده ای روبه رو می شویم که بعداً در جنایت و مکافات پرورش می یابد. درخت کریسمس و ازدواج شاید از لحاظ هنری کامل ترین داستان داستایفسکی در دوره ی اول نویسندگی اش باشد. ماری دهقان شرحی واقعی از زندگی داستایفسکی در زندان است. داستایفسکی در پوشش طنزِ داستان کروکودیل به جریان های غرب گرا و علم پرستان حمله می کند. در داستان رؤیای آدم مضحک با داوری نهایی داستایفسکی درباره ی انسان روبه رو می شویم.