کتاب کمک به کودکان در یادگیری ریاضیات برای کمک به کسانی است که معلم ریاضیات در مدارس ابتدایی هستند یا خواهند بود تا به کودکان کمک کنند تا درک و مهارت ریاضیات را توسعه دهند تا بتوانند مسائل را حل کنند. این متن حول سه موضوع اصلی ساخته شده است: کمک به کودکان در درک ریاضیات، ترکیب تجربیات عملی، و استفاده از تحقیق برای هدایت تدریس.
رابرت ای. ریس کار خود را به عنوان معلم ریاضیات در دبیرستان هورتون واتکینز در لادو، میسوری آغاز کرد. او از سال 1966 در دانشگاه میسوری دوره های آموزشی ریاضیات را تدریس کرده است. او همچنین استاد مدعو در جورجیا، کانادا و ژاپن بوده و عضو فولبرایت در مکزیک و سوئد بوده است. کار ریس برای او شهرت بین المللی شناخته شده ای به ارمغان آورده است.
چاپ کتاب کمک به کودکان برای یادگیری ریاضیات با زمانی که جد و جهد دامنه داری برای دگرگونی برنامه تحصیلات ریاضی و تعلیم و تربیت آغاز شده مقارن است. این کتاب برای معلمان ریاضی در مدارس ابتدایی نوشته شده و هدف آن کمک به آنان است تا از این طریق به کودکان در یادگیری مفاهیم مهم ریاضیات کمک کنند. امیدواریم که بتوانیم اندیشه این معلمان را به سیلان واداریم و همزمان وسیلهای برای افزایش علاقه آنان به ریاضیات فراهم آوریم.
این کتاب به دو بخش اصلی تقسیم شده است: بخش اول، فصول اول تا پنجم زمینهای برای ایجاد احساس نیاز به تغییر در برنامه آموزش ریاضیات و چگونگی یادگیری کودکان فراهم میآورد و راهنماییهایی برای برنامه ریزی آموزشی و روشهای ارزشیابی ارائه میدهد. در این بخش، توجه ما مستقیما به حل مسئله و کاربرد تکنولوژی یعنی دو عاملی است که در تدریس ریاضیات در همه سطوح دلالت عام دارند. اهمیت این دو عامل در سراسر کتاب مشهود است و حل مسئله و تکنولوژی و بویژه ماشینهای محاسبهگر کامل کننده فصول گوناگون کتاب اند. بخش دوم، فصول ششم تا شانزدهم، آموزش راهبردها، فنون و یادگیری فعالیتهای مرتبط با مباحث ویژه ریاضیات را مورد بحث قرار میدهد. تأکید ما در این بخش، بر کاربرد مدلها و مواد آموزشی برای گسترش مفاهیم و ادراکات است؛ زیرا یادگیری ریاضیات به راستی کاری پر معناست. ما اعتقاد داریم که درک معانی، امری قابل دستیابی و قابل اجراست و با هدایت بحثها و گفتگوهای ریاضی میتوان دانش آموزان را از طریق مطالب و مثالهای واقعی به تعمیم و تجرید رهنمون کرد.
هر معلم ریاضی در طول سالهای تدریس، ممکن است با این پرسش از جانب دانش آموزان خود روبه رو شود که ریاضیات به چه دردی میخورد؟ و یا چرا باید ریاضی یاد گرفت؟ و هر معلمی به فراخور دانش و تجربه خود پاسخی در این زمینه ارائه میکند. شاید سادهترین توضیح در مورد علت یادگیری ریاضیات، آن باشد که ریاضیات با زندگی ما و به طور کلی با جهان اطراف ما عجین شده است. ریاضیات یکی از کلیدهای اصلی درک جهان محسوب میشود و به قول گالیله، «طبیعت» با زبان ریاضیات سخن میگوید. با این حال بسیاری از دانش آموزان ما نمیخواهند در آینده ریاضیدان شوند و پاسخ ما برای آنان قانع کننده نخواهد بود. نتایج حاصل از کنفرانسها و مقالات و کتابهای منتشر شده در زمینه آموزش ریاضیات، نشان میدهند که با ارائه یک سخنرانی آتشین و پراحساس در مورد اهمیت ریاضیات و نقش آن در پیشبرد دانش بشری، تأثیر پایداری بر مخاطبان ایجاد نخواهد شد و کسانی که با شنیدن یک مبحث یا مطالعه آن در یک کتاب درخشان از لحاظ نگارش تحت تأثیر آن علم قرار گرفته و بخش زیادی از عمر خود را صرف یادگیری یا پیشبرد آن نموده اند، بسیار اندک شمارند. ژان پیاژه روانشناس بزرگ سوئیسی نشان داد که کودکان در مراحل مختلف رشد جسمی و روانی قادر به یادگیری سطح خاصی از دانش هستند و علوم جدید یادگیری بر این نکته تأکید دارند که یادگیری میباید بر اساس کسب موفقیتهای موضعی و احساس رضایت از روند یادگیری استوار باشند. این موضوع در روشهای قدیم آموزشی و از جمله روشهای مکتبخانهای نادیده انگاشته میشد و برای مثال، قرائت و فهم کتاب دشوار کلیله و دمنه یا بوستان و گلستان سعدی برای کودکان خردسال از ضروریات محسوب میگردید. هندسه و جبر و حساب با چوب و ترکه و تهدید به هم میآمیخت و عطش یادگیری را در کودک برای همیشه خاموش میکرد. تعداد اندکی از کودکان با استعداد و نکتهسنج نیز که از تمام مصایب این روش آموزشی به سلامت گذر میکردند، برای همیشه خاطرات تلخ یادگیری غیر اصولی را به خاطر میسپردند. در روشهای مکتبخانه ای، دانش آموز ممکن است که مطالبی را یاد بگیرد اما چیزهای ارزشمندی را نیز برای همیشه از دست خواهد داد. پیاژه معتقد است که هرگاه مطلبی را به کودک یاد میدهیم، لذت اکتشاف آن را از وی دریغ میکنیم. نکته حاضر از اهمیت فوق العادهای در آموزش برخوردار است، لیکن ما نمیتوانیم صبر کنیم تا همه کودکان و دانش آموزان ما، مطالب کتابهای درسی خود را کشف کنند. در واقع ما مجبوریم که حجم زیادی از مطالب کتاب را به آنان آموزش دهیم و این کار فرصت بسیار اندکی را برای ما و دانش آموزانمان باقی میگذارد. به همین دلیل شاید بزرگترین وظیفه ما آن باشد که احساس مطبوعی از ریاضیات یا هر درس دیگر را در دانش آموزان برانگیزیم و به گونهای عمل کنیم که دانش آموز احساس کند موضوع مورد بحث را خود کشف کرده است. پدید آورندگان کتاب حاضر از معلمان و اندیشمندان آموزش و پرورش محسوب میشوند. آنان در این کتاب راههای بسیاری را برای معلمان مدارس ابتدایی و راهنمایی میگشایند و نشان میدهند که زمانهای کوتاه کلاسی چه فرصتهای گرانبهایی هستند و معلم چگونه میتواند بحثها و اندیشههای سادۀ دانش آموزان خود را در جهت صحیح هدایت کرده و آنان را به فراگیری عمیقتر و لذت بخشتر ریاضیات فرا خواند.