کتاب زراعت و تولید برخی گیاهان دارویی و ادویه ای

نظر به اینکه زراعت و تولید گیاهان دارویی و معطر در کشور مقوله جدیدی است، نخست لازم است خوانندگان کتاب با اهمیت و ضرورت پرورش این گیاهان ارزشمند آشنا شوند، اندکی به خواص و چگونگی مصرف با ارزش آن‌ها پی ببرند، سپس مطالب مربوط به شناسایی و جنبه‌های تکنیکی زراعت و تولید گونه‌های مختلف دارویی و معطر در فصول دیگر معرفی می‌شوند. 

تعاریف و اهمیت

گیاه دارویی به گیاهی گفته می‌شود که دارای مواد مؤثره مشخصی است؛ در درمان بیماری یا پیشگیری از بروز آن استفاده می‌شود و نام گیاه در یکی از فارماکوپه‌های معتبر بین المللی آورده شده باشد. تهیه فهرست گیاهان دارویی هر کشور از قوانین و مقررات پیشرفت‌های علمی و فرهنگ ملی آن کشور که همگی در تدوین فارماکوپه مدنظر قرار می‌گیرند تأثیر می‌پذیرد. این فهرست با گذشت زمان بهنگام می‌شود. در واقع گیاهانی که حداقل دارای صفات زیر باشند گیاه دارویی نامیده می‌شوند: 

در پیکر این گیاهان مواد ویژه‌ای به عنوان مواد مؤثره یا متابولیت‌های ثانویه ساخته و ذخیره می‌شوند که برای مداوای برخی بیماری‌ها به کار می‌روند. مواد مذکور طی فرایندهای ویژه و پیچیدۀ بیوشیمیایی و به مقدار بسیار کم به طور معمول کمتر از یک درصد وزن خشک گیاه ساخته می‌شوند. چون آن‌ها را در تولید داروهای گیاهی به کار می‌برند، تولید متابولیستی نیز گفته می‌شوند. کمیت و کیفیت مورد نظر برای این مواد بر اساس فارماکوپه‌های ویژۀ هر کشور تعیین و اعلام می‌شود. 

اغلب ممکن است اندام ویژه‌ای چون ریشه، برگ ها، ساقه، گل، میوه و غیره بیشترین مواد مؤثره را داشته باشند؛ بنابراین همیشه نمی‌توان کل اندام‌های گیاه را منبع مادۀ دارویی ویژه‌ای دانست. 

اندام‌های گیاهی برداشت شده آماده‌سازی و فراوری می‌شوند؛ یعنی آن‌ها تحت تأثیر عملیات ویژه‌ای مانند جدا سازی، خرد شدن، خشک کردن، تخمیر و غیره قرار می‌گیرند و سپس استفاده می‌شوند. به طور معمول این اندام‌ها به صورت سنتی و فقط با خشک کردن با عنوان کالای عطاری عرضه می‌شوند.

• اسرار گیاهان دارویی: راهنمای شناخت و کاربرد گیاهان طبی در درمان بیماری های مختلف: نسخه ی شفا (1) ~احمد حاجی شریفی
• تولید و فرآوری گیاهان دارویی - جلد دوم ~رضا امیدبیگی، حمیدرضا نگهبان (ویراستار)، سیدمحمد فخرطباطبایی (ویراستار)
• درمان گیاهی با روش ابوعلی سینا ~محمدحسن نعیمی
• درمان روماتیسم، نقرس و سیاتیک ~حسین بن عبدالله ابن سینا، عبدالله احمدیه
• طب و داروهای سنتی - جلد اول: نسخه های سنتی ~لطفعلی بریمانی
• موارد بیشتر (1134)

• زراعت و تولید برخی گیاهان دارویی و ادویه ای ~ناصر مجنون حسینی، سعید دوازده امامی

• زراعت و تولید برخی گیاهان دارویی و ادویه ای ~ناصر مجنون حسینی، سعید دوازده امامی