کتاب مروری بر شاهنامه فردوسی

درباره ی «آز» (=آژ، اژی دهاکه) اسناد بسیاری هست که نشان می دهد این پدیده یکی از نیروهای مخرب و منفی طبیعی و نفسانی بین اقوام کهن شرق بوده است. تاریخ ظهور آز از تاریخ استقرار قوم ایرانی در می گذرد و به قوم کهنتر «هند و ایرانی» می رسد.

«آز» در گذر از زمانهای متمادی و پس از تقسیم قوم یاد شده به دو قوم «هندی» و «ایرانی» با نگه داشت ویژگی های نفسانی و کارکرد طبیعی مخرب اش همواره در ذهن و زبان دو قوم یاد شده تأثیرگذار بوده است. آز در طول عمر دیرسال خود و انتقال از لایه های مختلف قومی و زبانی، تغییراتی در ویژگی ها و اوصاف خود داده است.

در این نوشته مجالی برای پی گیری این گمانه نیست که حیات این دیو دیرسال از ادوار مدون شاهنامه نیز در گذشته و به لایه های پنهان و آشکار ادبیات و تعالیم عرفانی و صوفیانه راه یافته است. در این مقاله هدف اصلی به دست دادن اوصاف و ویژگی ها و کارکرد این دیو در داستانهای شاهنامه است

• شاهنامه (1) نامورنامه شهریار: برگزیده دیباچه، داستان هفت خان رستم، رستم و سهراب و سیاوش ~سجاد آیدنلو(به اهتمام)
• بیچاره اسفندیار ~علی اکبر سعیدی سیرجانی(شارح)
• ضحاک ماردوش از شاهنامه فردوسی ~علی اکبر سعیدی سیرجانی
• غمنامه رستم و سهراب از شاهنامه فردوسی ~جعفر شعار(به اهتمام)، ابوالقاسم فردوسی(شاعر)، حسن انوری(به اهتمام)
• رزم نامه رستم و اسفندیار: از شاهنامه فردوسی ~حسن انوری(گردآورنده)، جعفر شعار(گردآورنده)
• موارد بیشتر (712)

• ز گفتار دهقان ...: شاهنامه فردوسی به نظم و نثر ~اقبال یغمایی، ابوالقاسم فردوسی(شاعر)
• غمنامه رستم و سهراب از شاهنامه فردوسی ~جعفر شعار(به اهتمام)، ابوالقاسم فردوسی(شاعر)، حسن انوری(به اهتمام)
• رمان های شاهنامه24 (رستم و تهمینه) ~ابوالقاسم فردوسی
• رستم و سهراب ~ابوالقاسم فردوسی(شاعر)، مسعود گلناری(به اهتمام)
• گزیده ی شاهنامه ی فردوسی: به نظم و نثر ~ابوالقاسم فردوسی، حسن گل محمدی(گردآورنده)