کتاب طراحی کتابخانه دیجیتالی

مجموعه سازی مشارکتی عبارت از همکاری هماهنگی یا اشتراک در توسعه و مدیریت مجموعه با مشارکت چند کتابخانه است. مجموعه سازی مشارکتی مؤثر به هماهنگی سه عملکرد کتابخانه ای یعنی دسترسی به اطلاعات کتاب شناختی، امانت بین کتابخانه ای و مجموعه سازی بستگی دارد. مجموعه سازی مشارکتی کار راحتی نیست ولی وسوسه انگیز است و در اجرای آن همواره نگرانی هایی در دل کتابداران هست که عمدۀ آن عبارت اند از قربانی شدن آزادی عمل، بی میلی به خطر پذیری، پیچیدگی های سازمانی و به صرفه بودن (بورگت. هار و فیلیپس ۱۳۸۸)

اشتراک منابع به عنوان راهی برای تأمین منابع با کم کردن هزینه هاست. رعایت کردن برخی مسائل از جمله کتابخانه ها دارای اشتراکات موضوعی باشند، کمیته ای متشکل از نماینده کتابخانه ها تشکیل شود و آیین نامه ای برای تعیین وظایف آنها تهیه شود، بسیار راهگشاست. یکی از جدید ترین شکل های فعالیت اشتراکی، مشارکت در خرید منابع دیجیتالی است. برخی اوقات به مشارکت در خرید منابع دیجیتالی اشتراک ائتلافی هزینه ها یا باشگاه های خرید می شود که در عمل یکی از موفق ترین بسترهای همکاری است. از جمله عوامل موفقیت می توان به اعتماد اعضای ائتلاف به یکدیگر، آگاهی از میزان سود، زمان گذاشتن برای توسعه ائتلاف، اعتماد به ناشر یا فروشنده ای خاص و تمایل به ادامه همکاری ها اشاره کرد.

از مهمترین بحث ها در زمینه خریدهای ائتلافی الکترونیکی، مسئلۀ خریدهای بزرگ است. خریدهای بزرگ، بسته های ثابت در قیمت و اندازۀ منابع الکترونیکی پیوسته هستند که توسط ناشر به کتابخانه ها ارائه می شوند. در خریدهای بزرگ کتابخانه برای خرید دسترسی پیوسته به این بسته ها توافق می کند و هزینه سالانه یا دوره زمانی مورد نظر را پرداخت می کند. در صورت اضافه شدن مواردی به بسته، ناشر می تواند مبلغی را مطالبه کند. در این نوع خریدها که خرید کور هم نامیده می شود، کتابخانه در لغو یا حذف منابع اختیار خاصی ندارد و در نتیجه محدود کننده کتابخانه ها در رعایت دقیق بندهای خط مشی مجموعه گستری است.

کتاب «طراحی کتابخانه دیجیتالی» نوشته مهدی علیپور حافظی، برآمده از تحولات جدید در عرصه اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات، نگاهی جامع به موضوع کتابخانه‌های دیجیتالی و ویژگی‌های آن می‌اندازد. در دورانی که دسترسی آنی به اطلاعات و دانش مورد انتظار همگان است، کتابخانه‌های دیجیتالی بسیار حائز اهمیت شده اند. 

در فصل اول، با مفهوم کتابخانه دیجیتالی آشنا می‌شویم و می‌فهمیم چرا این نوع کتابخانه‌ها باید جایگزین کتابخانه‌های سنتی شوند. فصل دوم به بحث در مورد چگونگی مجموعه گستری و انتخاب منابع مناسب برای یک کتابخانه دیجیتالی می‌پردازد. 

سازماندهی اطلاعات، یکی از موارد حیاتی است که در فصل سوم بررسی شده است. بدون سازماندهی مناسب، دسترسی به اطلاعات و جستجوی موثر امکان‌پذیر نیست. فصل چهارم به خدمات متنوعی که کتابخانه‌های دیجیتالی ارائه می‌دهند، پرداخته است. 

فصل‌های پنجم تا هشتم به مباحث فنی‌تری مانند یکپارچه سازی، نرم افزارهای مورد استفاده، مدیریت و مسائل حقوقی در کتابخانه‌های دیجیتالی اختصاص دارد. 

در فصل نهم با معماری و ساختار فیزیکی و ساختار اطلاعاتی کتابخانه‌های دیجیتالی روبرو می‌شویم. فصل دهم به ارزیابی عملکرد این کتابخانه‌ها می‌پردازد و در نهایت، فصل یازدهم نگاهی به آینده روشن و پرچالش کتابخانه‌های دیجیتالی دارد. 

نویسنده با ارائه پرسش‌های انتهای هر فصل به خواننده کمک می‌کند تا میزان فهم و درک خود از موضوعات مورد بحث را ارزیابی کند. این کتاب با دو واژه نامه فارسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی و نمایه کامل، مرجعی جامع و کاربردی برای دانشجویان و علاقه مندان به حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی است.

پیشگفتار

فصل اول: مفهوم کتابخانه دیجیتالی

فصل دوم: مجموعه گستری در کتابخانه‌های دیجیتالی

فصل سوم: سازمان دهی اطلاعات در کتابخانه‌های دیجیتالی

فصل چهارم: خدمات در کتابخانه‌های دیجیتالی

فصل پنجم: یکپارچه‌سازی کتابخانه‌های دیجیتالی

فصل ششم: نرم‌افزار در کتابخانه‌های دیجیتالی

فصل هفتم: مدیریت کتابخانه‌های دیجیتالی

فصل هشتم: مسائل حقوقی در کتابخانه‌های دیجیتالی

فصل نهم: معماری کتابخانه‌های دیجیتالی

فصل دهم: ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتالی

فصل یازدهم: آینده کتابخانه‌های دیجیتالی

فهرست منابع

واژه نامه (فارسی انگلیسی) 

واژه نامه (انگلیسی فارسی) 

نمایه

• گفتارهایی در باب کتابخانه دیجیتالی ~فاطمه نبوی (تدوین)
• محورهای ایجاد و توسعه کتابخانه دیجیتالی ~یعقوب نوروزی
• پروتکل های مبادله اطلاعات در کتابخانه های دیجیتالی ~یعقوب نوروزی، مهدی علیپور حافظی
• وب 2 و کتابخانه 2: مجموعه راهکارها، شبکه اجتماعی، پادکست، شبکه سازی نظیر به نظیر... ~محمدباقر نگهبان
• کتابخانه های دیجیتال: مبادله اطلاعات ~مهدی علیپور حافظی
• موارد بیشتر (53)

• طراحی کتابخانه دیجیتالی ~مهدی علیپور حافظی
• علم داده ~جان دی کلیهر، برندن تیرنی، مهدی علیپور حافظی (مترجم)، فردین دارابی (ویراستار)
• پروتکل های مبادله اطلاعات در کتابخانه های دیجیتالی ~یعقوب نوروزی، مهدی علیپور حافظی