کتاب زبان پهلوی: ادبیات و دستور آن

بیش از نیم قرن است که تدریس زبان و ادبیات پهلوی به طور رسمی در دانشسرای عالی دانشگاه تهران و سپس در دیگر دانشگاه های ایران آغاز شده است. ابهام خاص این خط آن را در هاله ای از رمز و راز فرو می برد و نزدیکی واژگان و دستور زبان آن به فرزند شیرین زبان فارسی، علاقه به فراگیری آن را حتی در غیر دانشجو بر می انگیزد. در پاسخ به نیاز دانشجویان رشته های مختلف دانشکده های ادبیات که فراگیرندگان اصلی این خط و زبان و ادبیات هستند و همچنین برای یاری علاقه مندان غیر دانشجو، بر آن شدیم تا چکیده تجربه های سالیان دراز تدریس خود را در حد امکان در مجموعه ای گرد آوریم که خواستاران را به کار آید. چون آموزش هر زبانی زمانی کارآیی بیشتری دارد که با سابقه تاریخی و شرح آثار باقی مانده و ادبیات آن همراه باشد، از این رو بر آن شدیم که شرحی مختصر در آغاز بنگاریم که این زبان در چه مرحله ای از تاریخ زبانهای ایرانی قرار می گیرد، چرا پهلوی نامیده می شود، آثار کتیبه ای و کتابی این زبان کدامها هستند و بعد همراه با توصیف الفبای پهلوی و چگونگی اتصال حروف با یکدیگر، نمونه ای از الفباهای زبانهای ایرانی میانه غربی را نیز عرضه داشتیم. آنگاه به توصیف مختصری از دستور زبان پهلوی، در آن حد که علاقه مندان را به کار آید، پرداختیم. سپس متن هایی را از چند کتاب پهلوی به عنوان نمونه برگزیدیم و در این گزینش کوشیدیم تا دانشجو را گام به گام پیش ببریم. همه واژه های این متن ها را به خط پهلوی همراه با حرف نویسی و آوانویسی آنها به خط لاتین و معنای فارسی در واژه نامه عرضه کردیم. از آنجا که همه واژه های متن های نقل شده در این واژه نامه آمده است و همه آثاری که این متن ها از آنها برگزیده شده اند، ترجمه فارسی دارند، از این رو از آوانویسی و ترجمه آنها به صورت جداگانه چشم پوشیدیم و آن را به کوشش دانشجو واگذار کردیم. در این کتاب، زبان پهلوی کتابی مد نظر بوده است. بنابراین از آوردن نمونه هایی از متون دیگر فارسی میانه مانند کتیبه های پهلوی، زبور پهلوی و متون مانوی تورفان و نیز آثار پارتی (پهلوی اشکانی) صرف نظر کردیم تا در فرصتی دیگر به آنها بپردازیم.

با همکاری های صمیمانه و با نهایت علاقه، گامی دیگر پیش نهادیم تا پاسخگوی نیاز آنانی باشیم که شوق آگاهی درست از فرهنگ کهن و دیرپای این سرزمین را دارند.

• آغازگران پژوهش زبان پهلوی در ایران ~عسکر بهرامی
• فرهنگ هزوارش های پهلوی ~محمدجواد مشکور
• فرهنگ زبان پهلوی ~بهرام فره وشی
• راهنمای کتیبه های فارسی میانه (پهلوی ساسانی) ~محمود جعفری
• پهلوی آسان: آموزش زبان فارسی میانه ساسانی ~نسیم حسنی مهموئی، فرزانه وزوایی، کتایون مزداپور
• موارد بیشتر (27)

• تاریخ اساطیری ایران ~ژاله آموزگاریگانه
• ارداویراف نامه (ارداویرازنامه): متن پهلوی، حرف نویسی، ترجمه متن پهلوی، واژه نامه ~ژاله آموزگاریگانه (مترجم)، فیلیپ ژینیو(محقق)
• کتاب پنجم دینکرد: آوانویسی، ترجمه، تعلیقات، واژه نامه، متن پهلوی ~ژاله آموزگاریگانه، احمد تفضلی
• یادگار زریران: متنی حماسی از دوران کهن ~ژاله آموزگاریگانه
• تاریخ ایران باستان ~صادق ملک شهمیرزادی، ژاله آموزگاریگانه، محمود حریریان، نادر میرسعیدی مجدآبادی

• زبان پهلوی: ادبیات و دستور آن ~ژاله آموزگاریگانه، احمد تفضلی
• کتاب پنجم دینکرد: آوانویسی، ترجمه، تعلیقات، واژه نامه، متن پهلوی ~ژاله آموزگاریگانه، احمد تفضلی
• مقالات احمد تفضلی ~احمد تفضلی، ژاله آموزگاریگانه(گردآورنده)