کتاب رویکرد عقلانی در تفسیر قرآن (پژوهشی در مسئله ی مجاز در قرآن از نظر معتزله)

معتزله را نمایندگان نواندیشی در جهان اسلام می شناسند چرا که ایشان تلاش کردند مسائل جدید را، که از فاصله ی زمانی با دوران صدور وحی ناشی شده بود، و نیز به پرسش هایی درباره ی رابطه ی وحی با واقعیت های روز پاسخ گویند. در این راستا، آنان پیشگام بررسی رابطه ی گفتار الهی با گفتمان انسانی در اندیشه ی اسلامی و در شرایط متغیر تاریخی بودند. بدین ترتیب، عقل را اساس نقل دانستند و به عقلانی سازی وحی پرداختند، کاری که تحققش در اروپا تا قرن هیجدهم طول کشید.

البته اشتباه بزرگ معتزله تلاش برای تحمیل اندیشه ی اعتزالی با کمک قدرت سیاسی بود. اشتباهی که پس از ناکامی شان به حذفشان انجامید. تسلط سیاسی هر رویکردی و تحمیل هر اندیشه ای جز به جمود و جهل بیشتر نمی انجامد هرچند آن رویکرد و اندیشه خود را کاملاً بر حق و تحقق آرمان گفتار الهی بداند؛ که این گفتار خطاب به انسان ها صادر شده و انسان ها در زمان و مکان زندگی می کنند، یعنی در شرایط متغیری که همواره لازم می آورد در پی بررسی رابطه ی آن با گفتمان انسانی برآییم.

این کتاب به این رابطه در چارچوب اندیشه ی اسلامی به خصوص اندیشه ی اعتزالی، در پرتو مفاهیم زبانی-بلاغی-فکری هم چون تمثیل و تشبیه و مَجاز و تأویل می پردازد.

• درآمدی بر تفسیر بیانی قرآن کریم: رویکردی زبانی به آیات قرآن کریم ~فاضل صالح سامرائی، حمیدرضا میرحاجی (مترجم)
• اعجاز قرآن و بلاغت محمد (ص) ~مصطفی صادق رافعی، عبدالحسین ابن الدین (مترجم)، قوام الدین طه (ویراستار)
• استعاره های قرآن: پوشش های گفتاری در قرآن ~ت صباغ، سیدمحمدحسین مرعشی (مترجم)
• قرآن به مثابه کلام خدا ~عامر قیطوری
• علوم بلاغی و زیبایی شناختی قرآن (1) ~حسن خرقانی، سعیدرضا علی عسگری (ویراستار)، سیدمحمود طیب حسینی(زیرنظر)
• موارد بیشتر (130)

• نوسازی، تحریم و تاویل: از شناخت علمی تا هراس از تکفیر ~نصرحامد ابوزید، محسن آرمین (مترجم)
• چنین گفت ابن عربی ~نصرحامد ابوزید، محمد راستگو (مترجم)
• دایره های ترس: زنان در گفتمان دینی ~نصرحامد ابوزید
• نهادهای هراس: خوانشی در گفتمان زنان ~نصرحامد ابوزید، هدی عوده تبار (مترجم)

• غنوصیان در اسلام: شیعیان غالی و علویان ~هاینتس هالم، احسان موسوی خلخالی (مترجم)
• انسانگرایی در تفکر اسلامی ~محمد ارکون، احسان موسوی خلخالی (مترجم)
• زیدیه در ایران ~حسن انصاری، احسان موسوی خلخالی (ویراستار)
• از میراث غلات ~حسن انصاری، احسان موسوی خلخالی (ویراستار)
• جستارهایی درباره ادبیات کرامیه خراسان ~حسن انصاری، احسان موسوی خلخالی (ویراستار)