مترجم کسی که زبانی را به زبان دیگر برمی گرداند، کسی که ارتباط بین اقوام متکلم به زبان های مختلف را ممکن می سازد خیلی زود در تاریخ چهره نمود. دوباره سراغ کتاب پیدایش می روم: می گوید یوسف در مقام مأمور بلندپایه ای از مصر با برادرانش که تازه از کنعان رسیده بودند سخن گفت و آن ها ندانستند که یوسف حرف های آن ها را می فهمد «زیرا که ترجمانی در میان ایشان بود» (پیدایش ۴۲ :۲۳). واژه عبری که به کار رفته melitz است که چندین معنا دارد، ازجمله واسطه یا وکیل مدافع یا حتی سفیر. ولی جالب است که برگردان مجاز کتاب مقدس این کلمه را مترجم (از مصری به عبرانی و برعکس) ترجمه می کند و چنان چه به یکی از نخستین ترجمه های متن عبری به آرامی بنگریم، می بینیم که این واژه مترجمان (meturgeman) ترجمه شده است و این شکل اولیه چیزی است که بعدها در انگلیسی dragoman (دیلماج) شد. مترجمان لغتی است بسیار قدیمی. پیشینه آن به زبان آشوری می رسد، ragamu در آشوری یعنی صحبت کردن، ریشه لغت rigmu است و اسم فاعل آن تسهیل کننده ارتباط معنی می دهد.