کتاب معانی و بیان

در عرصه فرهنگ و زبان، بلاغت جایگاهی برجسته دارد؛ چرا که با استفاده از ابزارهای بلاغت، زبان توانمندی یافته و به بیان پیچیده‌ترین مفاهیم با سادگی و ظرافت می‌پردازد. کتاب «معانی و بیان» نوشته جلیل تجلیل، همچون یک فانوس راهنما، در میان دریاچه‌ای از مفاهیم بلاغی راه می‌نماید.

عنوان کتاب، همانگونه که به آسانی متوجه می‌شویم، دو مفهوم اصلی بلاغت را در بر می‌گیرد؛ «معانی» و «بیان». در بخش معانی، به زیبایی‌ها و پیچیدگی‌های زبان پرداخته شده است. اسناد و مسند، مفاهیمی هستند که نقش اصلی در ساختار جملات دارند و مسئول ارتباط میان اجزاء جمله هستند. حذف، تقدم و تأخر، فصل و وصل، ایجاز و اطناب، و حصر و قصر، نیز مفاهیمی هستند که توانایی‌ها و فرم‌های مختلف بیان را در زبان نمایان می‌سازند.

از سوی دیگر، بخش بیان به زیبایی‌ها و ابزارهای بلاغی می‌پردازد که در ساخت و ساز جملات و بیان مفاهیم استفاده می‌شود. تشبیه، با لایه‌های متنوع خود از جمله تشبیه محسوس، معقول، مرکب، معکوس، یکی از زیباترین ابزارهای بیان است. استعاره نیز با چهره‌های مختلفی چون استعاره مصر حه، مرش حه، تخیلی، و مکنی ه، بیان دهنده توانایی‌های بی‌نظیر زبان در نقل و انتقال مفاهیم است.

کنایه و مجاز، دو وسیله بلاغی دیگر هستند که در کتاب به آن‌ها پرداخته شده است. این دو، نشان دهنده توانمندی زبان در بیان مفاهیم پیچیده به شیوه‌های جدید و خلاقانه هستند. در آخر، نقد بلاغی به عنوان یک ابزار برای تحلیل و بررسی ویژگی‌ها و کارکردهای این ابزارهای بلاغی معرفی می‌شود.

«معانی و بیان» نه تنها یک منبع درسی بلکه یک گنجینه از زیبایی‌ها و توانمندی‌های زبان است. جلیل تجلیل با نگاهی جامع و دقیق، همچون یک هنرمند، توانمندی‌های بی‌پایان زبان را به تصویر کشیده است.

• البته واضح و مبرهن است که... رساله ای در مقاله نویسی ~ضیاء موحد
• معانی و بیان ~محمد علوی مقدم، رضا اشرف زاده
• معانی ~سیروس شمیسا
• زیباشناسی سخن پارسی: معانی ~جلال الدین کزازی
• زیباشناسی سخن پارسی: بدیع ~میرجلال الدین کزازی
• موارد بیشتر (104)

• برگزیده متون ادب فارسی ~جلیل تجلیل(گردآورنده)، اسماعیل حاکمی(گردآورنده)، محمد رادمنش(گردآورنده)، علی شیخ الاسلامی(گردآورنده)، علی مرزبان راد(گردآورنده)، زهره رهیده(گردآورنده)
• معانی و بیان ~جلیل تجلیل