کلان شهرها به تبع گسترش جغرافیایی و رشد جمعیت با مسائل و موضوعات متعددی مواجه هستند که روز به روز بر دامنه و پیچیدگی آن ها افزوده می شود. مدیریت های شهری امروز برای اداره امور کلان شهرها در بطن این پیچیدگی ها برنامه های خلاقانه ای را در حوزه های فرهنگی، اجتماعی، حمل و نقل، توزیع کالا و خدمات، سلامت و بهداشت و تدوین کرده و به اجرا می گذارند. در سالیان اخیر در حوزه های برنامه ریزی شهری شاهد تغییرات بنیادی در روش ها، نوع و ابزار برنامه ریزی بوده ایم. این تغییرات که برآمده از نیاز مدیریت شهری به حضور متخصصان و نخبگان علمی و بهره گیری از دیدگاه های نو و خلاقانه آنان در برنامه ریزی است توانسته اند در مقابل مسائل عدیده کلان شهرها راه حل های قابل قبول و جدیدی ارائه دهند.
نگاه اندیشمندان، متخصصان و برنامه ریزان امروز در همه حوزه های زندگی از توجه صرف به تأمین نیازهای انسان به توجه به پایدار بودن کیفیت زندگی بشر در کره زمین معطوف شده است، بحثی که از آن به عنوان توسعه پایدار در همه حوزه های اقتصادی، صنعتی و شهری یاد می شود.
برخی از کلان شهرهای دنیا توانسته اند با برنامه ریزی دقیق و خلاقانه نقش تأثیرگذاری در اقتصاد، سیاست و فرهنگ بازی کنند و حتی فراتر از آن به جهان شهرهایی تبدیل شوند که دامنه نقش شان به سطوح بین المللی افزایش یابد. از این منظر کلان شهرها نه تنها تهدید، بلکه فرصتی مناسب برای غلبه بر بحران های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی خواهد داد، این فرصت تنها در سایه برنامه ریزی هایی است که با بهره گیری از همه قابلیت های کلانشهر، جامعه ای بیافرینند که بسط دهنده رویکرد پایدار در ابعاد مختلف زندگی شهری باشد. در این میان یکی از قابلیت های مدیریت شهری تکیه بر مغز افزارهای کاربردی است تا بر اساس آن طرح ها و دیدگاه های خلاقانه در حوزه های نرم افزاری و سخت افزاری را به خدمت توسعه پایدار شهری در آورد.
کتاب حاضر تحت عنوان اندیشه های نو در برنامه ریزی شهری به بررسی دیدگاه های جدید در حوزه های مدیریت شهری می پردازد.
«اندیشههای نو در برنامه ریزی شهری» نوشته مظفر صرافی، جمیله توکلی نیا و حسن محمدیان مصمم، یک اثر پیشرو در حوزه مطالعات شهری است که به بررسی عمیق و جامع مسائل، تحولات و چالشهای جدید در زمینه برنامه ریزی شهری میپردازد.
انگیزه اصلی این اثر، نیاز به آشنایی با اندیشههای نو و معاصر در زمینه برنامه ریزی شهری و تعامل آن با موضوعات جاری است. نویسندگان با بهره برداری از تجربیات و تحقیقات متعدد صاحب نظران رشتههای مختلف، توانستهاند نگاهی تازه به موضوعاتی چون تعاریف و مفاهیم برنامه ریزی شهری، الگوهای گسترش فضایی شهرها و حتی مسائل حمل و نقل در شهرهای مدرن و مراکز شهری ارائه دهند.
در بخش اول کتاب، با مفاهیم پایهای همچون تعاریف و نظریههای مختلف برنامه ریزی، مفهوم شهر و گرایشهای جدید در برنامه ریزی شهری آشنا میشویم. این بخش برای کسانی که به دنبال درک عمیقتر از مبانی این حوزه هستند، بسیار ارزشمند است.
بخش دوم به بررسی چگونگی استفاده از زمین در شهرها و الگوهای مختلف گسترش فضایی شهرها میپردازد، و در نهایت، بخش سوم با موضوعاتی حیاتی مانند برنامه ریزی حمل و نقل در هزاره سوم و مراکز شهری و تحولات جدید مانند جنبش پیاده راهسازی روبرو میشود.
یکی از ویژگیهای برجسته این کتاب، تأکید بر جنبه آموزشی و کاربردی آن است. نویسندگان با دیدگاهی جامع و هم زمان عملی، سعی دارند که دانش دانشجویان و متخصصان را در زمینه برنامه ریزی شهری، شهرسازی، جغرافیا و سایر رشتههای مرتبط افزایش دهند. به همین دلیل، این کتاب میتواند به عنوان منبع اصلی در دورههای آموزشی مختلف، به ویژه در سطوح کارشناسی ارشد و دکتری، مورد استفاده قرار گیرد.
در نهایت، «اندیشههای نو در برنامه ریزی شهری» یک قدم پیشرو در راستای ارتقاء و افزایش دانش متخصصان و دانشجویان در حوزه برنامه ریزی شهری و شهرسازی است و میتواند پاسخ گوی بسیاری از چالشهای جدید این حوزه باشد.