مفاهیمی کلیدی: مس، مدیا و قدیم
اصطلاح مس مدیا میراث متخصصان و محققان ایالات متحدۀ امریکا در سالهای پس از جنگ جهانی دوم است. آنها برای یکجا معرفی کردن روزنامه ها، رادیوها، تلویزیونها و سینماها پیشقدم شدند و به جای استفاده از اصطلاحات مطبوعات یا مطبوعات سمعی و بصری، اصطلاح وسایل ارتباط تودهای را انتخاب کردند و برای آنکه بیان و نگارش این اصطلاح سادهتر باشد، آن را به صورت خلاصهتر با عنوان وسایل تودهای به کار بردند.
اما وقتی نخستین مقالهها و کتابهای این حوزه در ایران منتشر میشد، مس مدیا را وسایل ارتباط تودهای ترجمه نکردند؛ زیرا در حافظه جمعی ایرانیان، توده نام حزبی بود که مورد نفرت حکومت وقت بود. در نتیجه مس مدیا به جای وسایل ارتباط تودهای به وسایل ارتباط جمعی ترجمه و برای مس معادل جمعی انتخاب شد؛ انتخابی کاملا نامناسب، اما جبری؛ زیرا جمع با توده فرق دارد. جمع چیزی معادل گروه است. بهترین تجسم جمع هنگامی است که تصادفی رخ میدهد و عدهای در پیرامون اتومبیل سانحه دیده جمع میشوند. در کشورهای همسایه ما این مشکل وجود نداشت. عرب زبانها برای «مس» از واژه «جماهیر» استفاده کردند. جماهیر جمع جمهور است. جمهور در زبان ما به معنی مردم و معادل مردمان زیاد است. در ترکیه نیز از واژه «کیتل» استفاده کردند که آن هم جماهیر کاملا با mass منطبق بود.
بعد از انقلاب اسلامی و منحل شدن دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی به تدریج اصطلاح جدید رسانه جایگزین وسایل ارتباط جمعی شد.