«سایکودراما» یا روان نمایشی: یک روش روان درمانی گروهی به شکل نمایش است. در این روش که توسط جاکوب مورینو ابداع شد و گسترش یافت، افراد از طریق بازی کردن حوادث گذشته در زمان حال، به بررسی هیجانات، اعمال و ارتباطات خود می پردازند. مراجعان ضمن تخلیه احساسات خود، چگونگی ابراز مؤثر احساسات و کنترل آنها را فرا می گیرند. کانون توجه در سایکودراما، تعاملات و مواجهه شخصی افراد، تمرکز بر اینجا و اکنون، خودجوشی و خلاقیت، ابراز کامل احساسات و آزمایش واقعیت است.
روانکاوی: زیگموند فروید در تعیین رشد شخصیت انسان، بر اهمیت سائقه های ذاتی به ویژه سائقه های جنسی تأکید می کرد. نظریه پردازان بعد از فروید، بر اهمیت محیط روابط اولیه مادر و کودک و تغییرات رشدی تأکید داشتند. در همه دیدگاه های مربوط به رشد، از مفاهیم فرایند های ناخودآگاه و ساختار شخصیت در دیدگاه فروید بهره گرفته شده است. استفاده از روش های روانکاوی سنتی، مستلزم طی درمان چندین ساله است.
رفتار درمانی: این رویکرد مبتنی بر برخی اصول رفتاری مانند شرطی کردن عامل و شرطی کردن کلاسیک و یادگیری مشاهده ای است. رفتار درمانی ناشی از اصول یادگیری - مانند تقویت، خاموش کردن، شکل دادن رفتار و الگو دهی - به مراجعانی که مشکلات متفاوت دارند کمک می کند. ارزشیابی مشکلات و به کارگیری روش های درمانی مناسب، از قبیل آرام سازی روانی، ایفای نقش و از این قبیل مقولات در این رویکرد مورد تأکید است. فنون متعدد این روش، به تغییر رفتار ظاهری و ملموس و فرایند های تفکر مراجعان می انجامد.
پیشگفتار
فصل اول: کلیات
مقدمه
عوامل درمانی
امید دادن
عمومیت دادن
انتقال دانش
نوع دوستی
اصلاح سیر تکاملی خانواده
رشد فنون اجتماعی شدن
رفتار تقلیدی
فصل دوم: نظریههای مشاوره و روان درمانی
ماهیت نظریه
تعریف نظریه
رابطه دیدگاههای مشاوره و روان درمانی با دیگر نظریههای روان شناختی
نظریههای مشاوره و روان درمانی گروهی
فصل سوم: نظریه روان نمایشی (سایکودراما)
چکیده نظریه روان نمایشی
تعریف سایکودراما
مبانی نظری
اهداف سایکودراما
روشها
ابزار اولیه
فنون اساسی
مراحل سایکودراما
انتخاب و ترکیب گروه
اندازه گروه
طول مدت جلسات
ویژگیهای رهبر سایکودراما
فصل چهارم: گروه درمانی با رویکرد روانکاوی
چکیده نظریه روانکاوی
تفاوت بین گروه درمانی و روانکاوی در گروه
اهداف و سازماندهی گروه
جلسات درمانی
اهداف و دلایل تشکیل گروه بدون حضور روانکاو
مقاومت
خواب، رؤیا و تداعی معانی
فعالیت و تظاهر به رفتار
فرایند پیشبرد کار در گروه
نقش روانکاو یا رهبر گروه
خاتمه دادن
فصل پنجم: گروه درمانی با رویکرد رفتاری
چکیده نظریه رفتاردرمانی
تعریف مشاوره گروهی رفتاری
دلایل اساسی
فرضیههای اساسی
مراحل اساسی فرایند رفتاردرمانی
شناخت مشکل
نتایج مطلوب یا اهداف جایگزین
ترتیب دادن محیط
مصاحبه پیش از مشاوره گروهی
جلسات گروهی
فنون مشاوره گروهی رفتاری
ارزشیابی
ویژگیهای رهبر گروه
محدودیتهای رفتاردرمانی گروهی
فصل ششم: گروه درمانی با رویکرد مراجع محوری
چکیده نظریه مراجع محوری
تعریف
اهداف درمان گروهی
گزینش اعضا و ترکیب گروه
موقعیت گروهی
اندازه گروه
فراوانی و طول مدت جلسات گروهی
ویژگیهای رهبر گروه
محدودیتهای گروه درمانی
فصل هفتم: گشتالت درمانی گروهی
چکیده نظریه درمانی گشتالت
گشتالت درمانی در گروه
گروه درمانی و کارگاهها
مبانی نظری
اهداف گشتالت درمانی
فرایند گروهی در گشتالت درمانی
گزینش اعضا و ترکیب گروه
موقعیت و اندازه گروه
فراوانی و طول مدت جلسات
ویژگیهای درمانگر گشتالتی
روش کارگاهی (آموزشی یا درمانی)
فنون گشتالت درمانی
محدودیتها
کاربرد
فصل هشتم: گروه درمانی با رویکرد وجودی
چکیده نظریه درمان وجودی
رویکرد وجودی و گروه درمانی
اهداف روان درمانی وجودی
موانع مشارکت صحیح در گروه
پدیدههای وجودی مرتبط با گروه درمانی
پیشفرضهای درمان وجودی گروهی
فرایند گروهی
مسائل وجودی در گروهدرمانی
فصل نهم: گروه درمانی با رویکرد منطقی عاطفی رفتاری
چکیده نظریه منطقی عاطفی رفتاری
تعریف گروه درمانی
اهداف درمانی
گزینش اعضا و ترکیب گروه
موقعیت گروهی و طول مدت جلسات
ویژگیهای درمانگر و مشاور
محدودیتهای درمانی
فصل دهم: واقعیت درمانی گروهی
چکیده نظریه واقعیت درمانی
واقعیت درمانی گروهی
مبانی نظری
نیازهای اساسی
دو شیوه اساسی زندگی
هویت موفق
هویت شکست
اصول واقعیت درمانی
نقش رهبر در فرایند گروهی
گزینش اعضا در ترکیب گروه
اندازه گروه
طول مدت درمان
خلاصه
فصل یازدهم: گروه درمانی با رویکرد تحلیل تبادلی
چکیده نظریه تحلیل تبادلی
گروهدرمانی با رویکرد تحلیل تبادلی
مبانی نظری
موقعیتهای روانی و طرحهای زندگی
هدف درمان
فرایند گروهی
فنون و روشهای درمانی
نقش و کارکرد رهبر گروه
محدودیتهای درمانی
فصل دوازدهم: گروه درمانی با رویکرد شناختی
چکیده نظریه شناختی رفتاری
گروه درمانی شناختی
هدف درمان
درمان شناختی اختلالات روانی
نقش درمانگر
رابطه درمانگر و مراجع
فرایند درمانی
فنون شناختی
فنون رفتاری
کاربرد شناخت درمانی
خلاصه
فصل سیزدهم: گروه درمانی با رویکرد «جامع» یا «انتخابی»
چکیده نظریه انتخابی یا جامع
مشاوره انتخابی
دیدگاه جامع
رابطه بین مشاور و مراجع
فنون و روشهای درمانی
خلاصه
منابع
واژه نامه
نمایه