این کتاب، در اصل تفسیر غزلیات مولانا معروف به غزلیات شمس تبریزی یا دیوان کبیر ـ براساس تصحیح دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی ـ است که توسط دکتر دینانی با زبانی ساده و در عین حال علمی و استدلالی بیان شده و به قلم آمده است. در این دو جلد کتاب، در مجموع 125 غزل از غزلیات پرمعنی و دروندار مولانا جلال الدین بلخی، خالق بلندآوازه مثنوی معنوی مورد شرح و تفسیر قرار گرفته است. روش، زبان و منطق به کار گرفته در این کتاب، عمومی، روشن و قابل استفاده برای همگان و بخصوص علاقمندان به مباحث اصلی و آموزنده فلسفه و عرفان اسلامی است.
در عین حال، کتاب دارای جنبه های ادبی نیز می باشد که به زیبایی های غزل مولانا و جایگاه آن در کاروان شعر و ادب فارسی می پردازد. در این تالیف کوشش وافری به عمل آمده است تا غزلیات پرشور و حال مولانا، بر اساس واقعیات جهان امروز و نیازهای زندگی جدید مورد بحث و بررسی قرار گیرد و پرده از ابهام های مطالب عمیق و معنوی مولانا گشوده شود و به مجهولاتی که در زمینه های عرفان و تاریخ و فلسفه طرح می شود، پاسخ داده شود.
عناوین برخی از بحث ها و فصول کتاب به قرار زیر است: طوفان روح، صورت ایمان، ریشه در آب، فرق غم و شادی، تولدی دیگر، جان و روان، تساوی برد و باخت، آخرین پرواز، زنده زندانی نمی شود، خدا و خلقت، هست و نیست به روایتی دیگر، درد و غم آری یا نه؟