در تاریخ سراسر حماسه و شور اسلام، و در بین سخنان دُربار معصومین، فرازهایی است که از درخشش و جوششی خاص برخوردار است. تا جایی که نه تنها برای مخاطبان و حاضران در آن زمان سرنوشت ساز و قابل اهمیت بوده، بلکه به عنوان منشوری جاوید برای همه نسل ها و همه عصرها باقی مانده. خطبه تاریخی و حکمت آموز فاطمه زهرا(س) در حضور مهاجران و انصار از جمله آنهاست. در این خطبه موجز و کوتاه، حیاتی ترین مسائل اسلام و انسان چون: توحید، نبوت، امامت و معاد با عباراتی بسیار نغز و زیبا و با صناعت بی شمار ادبی و فنون متعدد کلامی به تصویر کشیده شده. مگر بعد از رحلت پیامبر و با فاصله کمتر از سه ماه در مدینه چه مسائلی رخ داده بود که این گونه حضرت زهرا زبان به شِکوه می گشاید که فریاد ضجه و ناله زنان مهاجر و انصار، مسجد پیامبر را پر می کند؟ محتوای این خطبه به قدری غنی و پربار است، که اگر آن را از معجزات بالغه و کرامات باقیه حضرت صدیقه زهرا(س) قلمداد کنیم، سخن به گزاف نگفته ایم.