انتشار کتاب زبان و آگاهی یکیپی از جدیدترین کتاب های جرالد اِدلمن به زبان فارسی و طرح نظریه بیولوژیکی او درباره آگاهی، به عنوان واقعه ای قلمداد می شود که نمی توان درباره آن بی تفاوت بود. این یک کتاب جدی علمی ولی به زبان ساده است که مطالعه ی آن باید به طور جدی و با دقت انجام گیرد.
اِدلمن، مکانیسم ایجاد آگاهی در انسان را بر مبنای ایجاد مدارهای نورونی توضیح می دهد و سپس وارد بحث مبسوطی در رابطه ی علّی این مدارها با آگاهی می شود. وی در مراحل مختلف به نقش تأثیرگذار زبان در ایجاد و تکامل آگاهی اشاره می کند. به طوری که می توان گفت به نظر او و بسیاری از صاحبنظران دیگر بدون زبان، آگاهی برتر در انسان بوجود نمی آید. این بحث پیشنهاد جدیدی است برای برون رفت از سؤال قدیمی مبنی بر اینکه آیا آگاهی خود یک پی پدیدار است یا یک پی پدیده؟
به نظر می رسد نظریه نورونی اِدلمن یکی از جدی ترین و پیچیده ترین نظریات در مورد آگاهی است. نمی توان آن را نشناخت و نمی توان بدون دقت به عمق آن دست یافت. آن را باید مانند هر متن دشوار بیش از یک بار خواند. هنگامی که رموز آن گشوده می شود به اهمیتی پی می بریم که بدون تردید روی تفکرات آیندۀ ما مؤثر خواهد بود.
خسرو پارسا